Մահացած արարածները, որոնք թաղված են օվկիանոսում, կարող են ազդել երկրաշարժերի վրա․ գիտնականներ

Նոր հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ փոքրիկ հնագույն ծովային օրգանիզմները կարող են մեծ ազդեցություն ունենալ հաջորդ սեյսմիկ իրադարձության վրա: Հետազոտությունը հրապարակվել է Lithos ամսագրում:

Տարածաշրջանն ուսումնասիրող գիտնականները պարզել են, որ տասնյակ միլիոնավոր տարիներ առաջ միաբջիջ ծովային օրգանիզմների զանգվածների թողած կալցիտի կուտակումները կարող են վերահսկել Խաղաղօվկիանոսյան ափսեի եւ Ավստրալիական ափսեի միջեւ շարժման եւ շփման մակարդակը: Հետազոտողները բացատրում են, որ գլխավորն այն է, թե արդյոք այս կալցիտը կարող է լուծվել: Եթե կարող է լուծվել ինչպես թեյի մեջ շաքարի խորանարդը, ապա ափսեները կարող են ավելի հեշտությամբ սահել միմյանց կողքով․ եթե դա տեղի չունենա, դա կարգելափակի ափսեի շարժումը՝ արգելափակելով էներգիան, որը հետագայում կարտազատվի հանկարծակի ալիքով:

«Կալցիտն ավելի արագ է լուծվում, երբ այն ենթարկվում է մեծ սթրեսի եւ երբ ջերմաստիճանն ավելի ցածր է: Այն ավելի հեշտ է լուծվում ցածր, ասենք, սենյակային ջերմաստիճանում: Բայց ջերմաստիճանի բարձրացման հետ լուծվելն ավելի դժվար է դառնում, օրինակ, ավելի խորը հողում»,- ասում է երկրաբան Քերոլին Բուլթոնը Նոր Զելանդիայի Վելինգթոնի համալսարանից:

Սուբդուկցիայի գոտու խորքում ջերմաստիճանն աստիճանաբար բարձրանում է խորության հետ՝ բարձրանալով մոտ 10ºC-ով յուրաքանչյուր մեկ կիլոմետրում: Կալցիտի կուտակումները, որոնք չեն լուծվում մակերեւույթից շատ ներքեւ, կարող էին զգալի ազդեցություն ունենալ ճաքերի շարժման վրա: Ճաքերն ինքնին դժվար հասանելի են եւ մուտք գործելու համար պահանջում են հորատման թանկարժեք սարքավորումներ, ուստի հետազոտողները օգտագործել են կրաքարի, արգիլիտների եւ ակեւրոլիտների բաց շերտերը տեղական ափամերձ հատվածում՝ Մարտինբորոյից հարավ-արեւելք, Հյուսիսային կղզում, որպես պրոքսի:

Այնտեղի ժայռերը պարունակում են ծովային օրգանիզմների կալցիտ, որոնք հիմնականում հայտնի են որպես ֆորամինիֆերաներ: Հաջորդ հարցերն այն են, թե որքան է այդ կալցիտը գտնվում սուբդակցիայի գոտում եւ ինչ վիճակում է այն։

«Այս օրգանիզմներում կալցիտի քանակն ու պահվածքը գլուխկոտրուկի մեծ մասն է, թե որքան մեծ կարող է լինել հաջորդ երկրաշարժը»,- ասում է Բուլթոնը:

Երկրաբանները ավելի քիչ գիտեն Հիկուրանգայի սուզման գոտու մասին, քան Նոր Զելանդիայի մյուս ճաքերի մասին, քանի որ այն հնարավոր չէ մոտիկից ուսումնասիրել: Նախորդ երկրաշարժերի մասին գրառումներն այնքան էլ ամբողջական չեն, իսկ դրանց վիճակի մասին գիտելիքներն այնքան էլ մանրամասն չեն, ինչը դժվարացնում է հաջորդ մեծ երկրաշարժի կանխատեսումը:

Գիտնականների կարծիքով, առաջիկա 50 տարիների ընթացքում այս ճաքի երկայնքով մեծ երկրաշարժի 26 տոկոս հավանականություն կա, որը կարող է մեծ ցունամի առաջացնել: