Անկախ նրանից, թե ով կհաղթի պատերազմն Ուկրաինայում, ԱՄՆ-ն կլինի ռազմավարական պարտություն կկրի. The National Interest

Անկախ նրանից, թե ով կհաղթի պատերազմն Ուկրաինայում, ԱՄՆ-ն ռազմավարական պարտություն կկրի։ Ռուսաստանն ավելի սերտ հարաբերություններ կկառուցի Չինաստանի եւ Եվրասիական մայրցամաքի այլ երկրների, այդ թվում՝ Հնդկաստանի, Իրանի, Սաուդյան Արաբիայի եւ Պարսից ծոցի երկրների հետ։ Այն անդառնալիորեն երես կթեքի եվրոպական ժողովրդավարական երկրներից եւ Վաշինգտոնից: Ինչպես նախագահներ Ռիչարդ Նիքսոնը եւ Հենրի Քիսինջերը խաղարկեցին «չինական խաղաքարտը»՝ Սառը պատերազմի ժամանակ Խորհրդային Միությունը մեկուսացնելու համար, նախագահներ Վլադիմիր Պուտինն ու Սի Ծինպինը կխաղարկեն «Չինաստանի խաղաքարտը»՝ փորձելով զսպել ԱՄՆ գլոբալ առաջնորդությունը, գրում է The National Interest-ը։

«Իմանալով, որ Եվրոպան այլեւս չի կարող էներգառեսուրսների հիմնական սպառողը մնալ, Մոսկվան տրամաբանորեն սկսեց մեծացնել հանածո վառելիքի վաճառքը Ասիա, հատկապես՝ Չինաստան եւ Հնդկաստան: Ուկրաինա ներխուժելուց հետո Ռուսաստանը Չինաստան նավթի հիմնական մատակարարը դարձավ՝ փոխարինելով Սաուդյան Արաբիային։ Դա ճիշտ է, որ կարճ եւ միջնաժամկետ հեռանկարում կարողությունները կսահմանափակեն հանածո վառելիքի մատակարարումների ծավալները, որոնք Ռուսաստանը կարող է վաճառել Չինաստանին: Ներկայումս Ռուսաստանը միայն մեկ ցամաքային նավթային ճանապարհ ունի դեպի Չինաստան՝ ԱՍԽՕ խողովակաշարը։ Ներկայումս գործում է «Սիբիրի ուժ» միակ գազատարը։

Նավթի եւ գազի խողովակաշարերի վաճառքները լրացվում են դեպի մայրցամաքային Չինաստան ծովային ուղիներով: Առաջիկա տարիներին Չինաստանը եւ Ռուսաստանը, անկասկած, մեծ ներդրումներ կկատարեն երկու երկրների միջեւ նավթի եւ գազի փոխադրման ընդլայնման համար, ինչը թույլ կտա Ռուսաստանին Չինաստանի հանածո վառելիքի հիմնական մատակարարը դառնալ: Չինացիները, ամենայն հավանականությամբ, կկարողանան կրճատել իրենց կախվածությունը Մերձավոր Արեւելքից հանածո վառելիքի մատակարարումներից, որոնք պետք է անցնեն խոցելի ծովային նեղ հատվածներով, ինչպիսին է Մալակկայի նեղուցը:

Չինաստանի և Ռուսաստանի միջև էներգետիկ հարաբերությունների սերտացումը կօգնի նրանց մերձեցնել որպես ռազմավարական դաշնակիցներ՝ առանց «սահմանների» ովրասիական մայրցամաքում: Իր բակում ռուսական էներգիայի նվիրյալ մատակարար թւնենալով՝ Չինաստանն անխուսափելիորեն ավելի մեծ ռազմավարական ճկունություն ձերք կբերի Միացյալ Նահանգների եւ նրա հնդխաղաղօվկիանոսյան դաշնակիցների հետ, եւ այդ ամենը՝ ի վնաս արեւմտյան ժողովրդավարությունների:

Ռուսաստանը եւս զգալիորեն ընդլայնել է իր էներգետիկ բիզնեսը Հնդկաստանի հետ։ Ըստ Էներգետիկայի եւ մաքուր օդի հետազոտությունների կենտրոնի՝ «Հնդկաստանն Ատլանտյան բեռների հիմնական գնորդն է եղել օվկիանոսում, որն այլեւս Եվրոպայի կարիքը չունի»: Մինչ պատերազմն Ուկրաինայում Հնդկաստանը գրեթե նավթ չէր գնում Ռուսաստանից։ Այժմ այն օրական ավելի քան 760.000 բարել է ​​ներմուծում։ Ռուսական հանածո վառելիքի վաճառքի աճը Հնդկաստանին կվնասի ԱՄՆ-ի, Ավստրալիայի եւ Ճապոնիայի ջանքերին, որոնք ուղղված են Դելիի մոտեցմանը հնդխաղաղօվկիանոսյան ժողովրդավարություններին։

Իրականում Հնդկաստանը՝ աշխարհի ամենամեծ ժողովրդավարությունը, չեզոք դիրքորոշում է որդեգրել Ուկրաինայի պատերազմի հարցում: ՄԱԿ-ում Հնդկաստանը ձեռնպահ մնաց Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժումը դատապարտող քվեարկությունից: Նա հրաժարվեց հարձակման մեջ Ռուսաստանին մեղադրելուց։ Էներգակիրների մատակարարման ոլորտում նոր եւ աճող հարաբերություններից բացի, Ռուսաստանը երկար ժամանակ Հնդկաստանի զինված ուժերի զենքի հիմնական մատակարարն է եղել։ Կարեւոր է նշել, որ Դելին դեռ կարեւորում է Ռուսասանի երկարամյա աջակցությունը Քաշմիրում: Հնդկաստանի արձագանքը ռուս-ուկրաինական պատերազմին ընդգծում է այն իրողությունը, որ Հնդկաստանը, ամենայն հավանականությամբ, չի կարողանա լիովին ինտեգրվել Արեւմտյան խաղաղօվկիանոսյան դաշինքին, ինչպիսին Quad-ն է: Եթե ​​Չինաստանը բավականաչափ խելացի լինի՝ Հնդկաստանի հետ սահմանային հետագա բախումներից խուսափելու համար, ապա Quad-ում Հնդկաստանի ավելի ակտիվ մասնակցության իմպուլսը կարող է զգալիորեն նվազել։

Արեւմուտքի համար եւս մի վատ նորությունն այն է, որ ոչ միայն Հնդկաստանն է ձեռնպահ մնացել Ռուսաստանին դատապարտող ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի բանաձեւի ընդունումից։ Եւս 34 երկիր հրաժարվել է Արեւմուտքի կողմը կանգնել։ Աշխարհի բնակչության երկու երրորդն ապրում է այն երկրներում, որոնք ձեռնպահ են մնացել Ռուսաստանին դատապարտելուց: Նույնիսկ հարեւան Մեքսիկան հրաժարվեց դատապարտել Ռուսաստանին կամ միանալ տնտեսական պատժամիջոցներին։

Սրանք կոշտ ռազմավարական իրողություններ են, որոնք Միացյալ Նահանգները ստիպված կլինի ընդունել: Պատերազմից հետո արեւմտյան ժողովրդավարություններն արագ միավորվեցին՝ ընդունելով Մոսկվայի դեմ պատժամիջոցների լայն շրջանակ, այդ թվում՝ Ռուսաստանից հանածո վառելիքի գնումների դադարեցման ժամկետները: Արեւմտյան էներգետիկ պատժամիջոցները որոշ չափով հակադարձ արդյունք տվեցին՝ գնաճ եւ մատակարարման այնքան լուրջ խաթարումներ առաջացնելով, որ Բրյուսելն այժմ պայքարում է տնտեսական հետեւանքների հաղթահարման համար: ԵՄ-ն նույնիսկ անաղմուկ հայտարարեց Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցների մեղմացմանն ուղղված միջոցառումների մասին՝ էներգետիկ շուկաների կայունացման համար: Մինչ Արեւմուտքը դժգոհում է, որ Ռուսաստանն իր նավթի եւ գազի արտահանումը որպես զենք է օգտագործել, իրականությունն այն է, որ հենց Բրյուսելն ու Վաշինգտոնն առաջինը բարձրացրեցին էներգետիկ սուրը, երբ հայտարարեցին հանածո վառելիքի ռուսական գնումները կրճատելու իրենց մտադրության մասին:

Ռուս-ուկրաինական պատերազմի դրական արդյունքներից մեկը ՆԱՏՕ-ի երիտասարդացումն էր, որը համախմբվեց Ուկրաինային աջակցելու համար։ Դաշինքն էլ ավելի կուժեղանա, երբ դրան միանան Ֆինլանդիան եւ Շվեդիան։ Մյուս կողմից, Միացյալ Նահանգներն Ուկրաինային աջակցության բեռի ավելի մեծ բաժին է կրում, քան դաշինքի մյուս գործընկերները, բացառությամբ Բալթյան երկրների եւ Լեհաստանի։ Մինչեւ 2022 թվականի մայիսի 20-ը Միացյալ Նահանգները Կիեւին տրամադրել կամ պարտավորվել է 54 միլիարդ դոլարի ռազմական օգնություն տրամադրել։ Երկրորդ տեղում է Մեծ Բրիտանիան՝ 2.50 միլիարդ դոլար, որին հաջորդում է Լեհաստանը՝ 1.62 միլիարդ դոլար, իսկ Գերմանիան՝ 1.49 միլիարդ դոլար:

Մայիսի 20-ի դրությամբ ԱՄՆ-ն Կիեւին ավելի քան երեք անգամ ավելի շատ օգնություն է տրամադրել, քան ԵՄ բոլոր մյուս երկրները միասին վերցրած: Միացյալ Նահանգները ռազմական օգնության ամենամեծ մատակարարն է, թեեւ ռուսական ներխուժումը շատ ավելի մեծ վտանգ է ներկայացնում եվրոպական դաշնակիցների համար, քան Միացյալ Նահանգները, որը պատերազմի վայրից 5700 մղոն այն կողմ են գտնվում: Ուկրաինան եւս մեկ անգամ ցույց է տալիս, թե որքան վտանգավոր է Արեւմտյան Եվրոպայի կախվածությունն ամերիկյան ղեկավարությունից եւ դրա զինված ուժերից։ Դա չի փոխվի այնքան ժամանակ, քանի դեռ ԱՄՆ արտաքին քաղաքական կառույցը չի ձերբազատվի յոթ տասնամյակների վաղեմության համոզմունքից, որ միայն Միացյալ Նահանգները կարող է գլխավորել ՆԱՏՕ-ն՝ ապահովելով դաշինքի ռազմական ողնաշարը:

Միացյալ Նահանգները պետք է ադապտացվեն, հատկապես, քանի որ էլ ավելի տհաճ եւ անճոռնի իրականություն է այն փաստը, որ պայմանագրի 5-րդ հոդվածով ՆԱՏՕ-ի պաշտպանական պարտավորությունները սահմանափակված են Ատլանտյան տարածաշրջանով: Եթե ​​Փերլ Հարբորը, Հավայան կղզիները կամ Գուամը հարձակման ենթարկվեին Չինաստանի, Հյուսիսային Կորեայի կամ Ռուսաստանի կողմից, ապա ՆԱՏՕ-ի հավաքական պաշտպանության պարտավորությունները չէին կիրառվի: Այդուհանդերձ, թեեւ ՆԱՏՕ-ի պայմանագիրը երբեւէ փոփոխության ենթարկվի, որպեսզի օգնի Միացյալ Նահանգներին Խաղաղ օվկիանոսում, Վաշինգտոնը չպետք է եւ չի կարող լքել ՆԱՏՕ-ն: Փոխարենը, ԱՄՆ արտաքին քաղաքական կառույցը պետք է ավելի շատ աշխատի, որպեսզի եվրոպացի դաշնակիցներին թույլ տա իրենց վրա վերցնել Եվրասիական մայրցամաքի իրենց կողմից բեռի ավելի մեծ, եթե ոչ առյուծի բաժինը:

Եթե ​​Միացյալ Նահանգները շարունակի խորասուզվել պատմական ենթադրությունների մեջ, որոնք 1949 թ. հանգեցրին ՆԱՏՕ-ի ստեղծմանը, ապա ԱՄՆ-ի գերծանրաբեռնված ռազմական ռեսուրսների եւ կարողությունների վիճակն անշեղորեն կվատթարանա։ Միացյալ Նահանգներն այլեւս աշխարհում միակ գերիշխող ուժը չէ։ Վաղ թե ուշ ԱՄՆ դաշինքի համակարգում պետք է բեռի ավելի մեծ բաշխում լինի՝ գնալով ավելի ու ավելի բազմաբեւեռ դարձող աշխարհի իրականությանը դիմակայելու համար»: