ՍՇՎՎ-ով իսպանացիների համար ամառվա շոգը, պարզվել է, ձմռան ցրտից վտանգավոր է

Եվրոպացի բժիշկները հետեւել են այն բանին, թե ինչ հաճախականությամբ են Իսպանիայի բնակիչները մահացել գրիպից եւ այլ սուր շնչառական վիրուսային վարակներից վերջին 37 տարիներին։ Նրանք հայտնաբերել են, որ ամռանը մարդիկ զգալիորեն ավելի հաճախ են մահացել, քան ձմռանը, հայտնում է ՏԱՍՍ-ը՝ հղում կատարելով Nature Communications-ին։

Գրիպի եւ մրսածության տարածման ու էվոլյուցիայի բնույթում մի քանի ընդհանուր գծեր կան։ Մասնավորապես, դրանցով եւ մարդիկ եւ կենդանիները վարակվում են տարվա նույն եղենակին, իսկ դրանց դեմ լիարժեք արդյունավետ վակցինաներ եւ դեղամիջոցներ գիտնականները դեռ չեն ստեղծել։ Երկու հիվանդությունների հարուցիչներն էլ արագ մուտացիայի են ենթարկվում՝ ամեն սեզոնին առաջացնելով վիրուսների հազարավոր նոր տարբերակներ։

Ավանդաբար համարվում է, որ ՍՇՎՎ-ի բոլոր տեսակներից ամենաշատ զոհերը լինում են ձմռանը եւ աշնանը, երբ հայտնվում են այդ հիվանդությունների սեզոնային բռնկումները։ Անցյալ տարի Բրիտանիայից գիտնականները կասկած են հայտնել դրա վերաբերյալ՝ նրանք հայտնաբերել են անսովոր օրինաչափություն, թե ինչպես են «հերթագայել» շնչառական հիվանդությունների տարբեր տեսակները։ Դրանք վկայել են այն մասին, որ մարդիկ վիրուսներով նույն հաճախականությամբ են վարակվում տարվա բոլոր եղանակներին, այլ ոչ թե միայն ձմռանը կամ աշնանը։

Հետազոտության հեղինակներից մեկը՝ համաշխարհային առողջապահության բարսելոնյան ինստիտուտի ժողովրդագիր Հիշամ Աչեբակը, եւ նրա գործընկերները այդ օրինաչափության նոր ապացույցներ են գտել։ Նրանք ուսումնասիրել են, թե ինչ հաճախականությոամբ են Իսպանիայի բնակիչները մահացել այդ հիվանդությունների հետեւանքով բարդություններից՝ մահացել է ավելի քան 1,3 մլն իսպանացի։ Սրա շնորհիվ գիտնականները կազմել են մանրամասն պատկեր, թե ինչպես է փոխվել ՍՇՎՎ-ից մահացության մակարդակը տարվա տարբեր եղանակներին։

Ինչպես ցույց են տվել այս հաշվարկները, Իսպանիայում վերջին երեք տասնամյակների ընթացքում շնչառական հիվանդություններից մահացության ընդհանուր մակարդակը սահուն կերպով նվազել է: Այս անկման հիմնական մասը տեղի է ունեցել ձմռանը եւ աշնանը։ Տարվա այս ժամանակահատվածում ՍՇՎՎ-ից մահվան հաճախականությունը յուրաքանչյուր տասը տարին մեկ նվազել է միջինը 16,5%-ով:

Ընդ որում, վերջին 37 տարիների ընթացքում գրեթե չի փոխվել Իսպանիայի այն բնակիչների մահվան հավանականությունը, որոնք ամռանն են գրիպով կամ մրսածությամբ հիվանդացել: Այժմ իսպանացիները, հատկապես՝ կանայք եւ տարեցները, ՍՇՎՎ-ից ամռանը շատ ավելի հաճախ են մահանում: Ինչպես ենթադրում են գիտնականները, դա պայմանավորված է նրանով, որ նրանց օրգանիզմը զգայուն է հատկապես շոգի ալիքների եւ օդի աննորմալ բարձր ջերմաստիճանի նկատմամբ:

ՍՇՎՎ-ի սեզոնային ցիկլի նման «շրջադարձը», ինչպես նշել են Աչեբակը եւ նրա գործընկերները, կասկածի տակ է դնում այն գաղափարը, որ գլոբալ տաքացումը կնվազեցնի շնչառական հիվանդություններից մահերի թիվը: Գիտնականները հուսով են, որ իրենց հաշվարկները կստիպեն բոլոր երկրների բժշկական ծառայություններին մշակել միջոցառումներ, որոնք կօգնեն խոցելի խմբերին առավելագույնս նվազեցնել գրիպով եւ մրսածությամբ հիվանդանալու հավանականությունը՝ ոչ միայն ձմռանը, այլեւ ամռանը: