Ստամբուլում տեղի ունեցած պայթյունի հետեւում Թուրքիան է կանգնած. The National Interest

Ստամբուլում տեղի ունեցած ահաբեկչության պատասխանատուի ով լինելու հարցն օրեցօր ավելի ու ավելի մշուշոտ է դառնում։ Գնալով ավելի է պարզ դառնում այն, որ թուրքական կառավարությունը փորձում է վերահսկել տեղեկատվության հոսքը, զերծ պահել քաղաքացիներին եւ մամուլին հարցեր տալուց եւ բացահայտորեն դեմոնիզացնել Միացյալ Նահանգներին՝ մեղադրելով ահաբեկչական հարձակումները խրախուսելու մեջ:

Ստորեւ ներկայացնում ենք The National Interest-ի հոդվածը.

«Մահացու պայթյունից ժամեր անց, որի հետեւանքով զոհվել էր վեց եւ վիրավորվեցլ ավելի քան ութսուն մարդ, Թուրքիայի կառավարությունը հայտարարեց Ալհամ Ալբաշիրի ձերբակալության մասին եւ աշխարհին տեղեկացրեց, որ հարձակումն իրականացրել է այդ սիրիացի արաբ կինը։ Ո՞րն է ապացույցը: Մենք համոզված ենք, որ դա հեշտ է ապացուցել։ CCTV-ի կադրերում երեւում է, որ Ալբաշիրը կասկածելի փաթեթ է տեղադրել, որը ռումբ է եղել: Նրա մասին հետագայում հրապարակված տեղեկությունները ցույց էին տալիս, որ նա վերապատրաստվել է PYD-ի (Ժողովրդավարական միություն կուսակցություն) սիրիական քրդական խմբավորման կողմից եւ վերջին մի տարվա ընթացքում ապրել Ստամբուլում: PYD-ը կապված է PKK-ի (Քուրդիստանի աշխատավորական կուսակցության) հետ։ Հետեւաբար, այն գիծը, որին թուրքական կառավարությունը ցանկանում է, որ հավատանք, պարզ է. պայթյունի համար պատասխանատու էր PYD-ի կողմից պատրաստված ահաբեկիչը, ով քուրդերի հետ կապեր ունի:

Հարցեր առանց պատասխանների

Թեեւ այս բացատրությունը գրավում է շատ թուրքերի, այն անպատասխան է թողնում մի շարք հարցեր: Նախ, ահաբեկիչը, ով ավելի քան մեկ տարի ապրում էր Թուրքիայում, ռումբ է տեղադրել տեսախցիկի առջեւ, այնուհետեւ վերադարձել իր բնակարան՝ թույլ տալով ոստիկաններին բերման ենթարկել իրեն: Ինչու՞:

Երկրորդ, ի՞նչ կապ կա նրա սիրիա-արաբական ինքնության եւ PYD-ին պատկանելու միջեւ։ PYD-ը քրդական կազմակերպություն է։ Որո՞նք են արաբների դրդապատճառները, որ ահաբեկչական գործողություն կատարեն մի խմբավորման համար, որը երբեք չի հարձակվել Թուրքիայի վրա եւ նվիրված է «Իսլամական պետության» (ISIS) դեմ պայքարին:

Երրորդ, ի՞նչ ընդունելի պատճառ կարող է առաջարկել թուրքական կառավարությունը հարձակումից անմիջապես հետո ինտերնետը դանդաղեցնելու եւ սոցիալական մեդիա հարթակներում թողունակությունը սահմանափակելու համար: Անշուշտ, քաղաքացիներին իրազեկելու համար տեղեկատվության ազատ հոսքը ռացիոնալ ռազմավարություն կլիներ:

Ի վերջո, PKK-ն եւ PYD-ն հերքել են ահաբեկչական գործողությանն իրենց մասնակցությունը: Թեեւ սա կարող է ակնկալվող արձագանք լինել ցանկացած կասկածյալի համար, պետք է հիշել երկու բան: PKK-ն միշտ ստանձնել է նախկինում իր կողմից իրականացված հարձակումների պատասխանատվությունը, ինչպես օրինակ Մերսինի պայթյունը 2022 թվականի սեպտեմբերին։ Հարձակման պատասխանատվությունը ստանձնելը նաեւ այն միջոցն է, որով ահաբեկչական կազմակերպությունները հասնում են իրենց նպատակներին: Երկրորդ, PYD-ը երբեք չի իրականացրել գործողություններ Թուրքիայում կամ չի սպառնացել անել դա. այն ԱՄՆ-ի հավատարիմ գործընկերն է, որը որոշիչ է եղել «Իսլամական Պետություն» ծայրահեղական խմբավորման ռազմական պարտության հարցում:

Միացյալ Նահանգների դատախազություն

Վերոնշյալ քաղաքականությունը Թուրքիայի կառավարության կողմից ԱՄՆ-ի վրա սլաքն ուղղելու եւ դեմոնիզացնելու փորձ է: Թուրքիայի ներքին գործերի նախարար Սուլեյման Սոյլուն, անդրադառնալով ԱՄՆ դեսպանատան ցավակցական ուղերձին, իր ելույթում ասել է, որ «ԱՄՆ-ից ցավակցություններ ընդունելը նման է նրան, որ մարդասպանն առաջինն է ժամանել հանցագործության վայր»։ Բացի այդ, երկրի հիմնական հեռուստաընկերությունները կրկնել են Սոյլուի ուղերձը եւ պնդել, որ սարսափելի հարձակումն իրականացրել է ԱՄՆ-ի կողմից աջակցություն վայելող ահաբեկչական PYD կազմակերպությունը: Դրան նպաստել է ենթադրյալ ահաբեկչի՝ Նյու Յորքի մանուշակագույն մարզաշապիկով լուսանկարները ցուցադրելու էժան մարտավարությունը, որը, իբր, նպատակ ուներ համոզել թուրք հեռուստադիտողներին, որ ԱՄՆ-ը մասնակցություն է ունեցել ահաբեկչական գործողության իրականացման գործում:

Մինչ ներքին գործերի նախարարը ջանասիրաբար մեղադրում էր ԱՄՆ-ին երկրի ներսում, Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը G-20 գագաթաժողովի շրջանակում հանդիպել է Միացյալ Նահանգների նախագահ Ջո Բայդենին, որտեղ նա խնդրել է շարունակել աջակցել Թուրքիային՝ նոր F-16 կործանիչներ գնելու հարցում, ինչը, հավանաբար, կօգնի Թուրքիային ահաբեկչության դեմ պայքարում:

Անհնար է չտեսնել թուրքական կառավարության ոչ անկեղծ քաղաքականությունը: Նա մի կողմից օգնություն է խնդրում Վաշինգտոնից՝ ուժեղացնելու իր հակաահաբեկչական պաշտպանությունը, իսկ մյուս կողմից՝ ԱՄՆ-ին մեղադրում է Թուրքիայի դեմ ահաբեկչական հարձակմանը նպաստելու հարցում։ Անկարան ցանկանում է, որ ամբողջ աշխարհը հավատա, որ հարձակումն իրականացրել է PKK-ն՝ միեւնույն ժամանակ շարունակելով ընդունել Թուրքիայում ՀԱՄԱՍ-ի ներկայացուցիչներին եւ հրաժարվելով այդ խմբավորումը որպես ահաբեկչական կազմակերպություն ճանաչել։ Սա ուղղակի անընդունելի է, երկակի եւ ոչ անկեղծ։

Այլընտրանքային բացատրությո՞ւն։

Կառավարության հետ, որը փորձում է լռեցնել լրատվամիջոցներին, սահմանափակումներ դնել անհատների եւ լրագրողների՝ օրինական հարցեր տալու եւ կեղծ մեղադրանքներ հնչեցնելու կարողության վրա, նույնքան խելամիտ բացատրությունն այն փաստարկն է, որ սա կեղծ դրոշակային գործողություն էր, որն իրականացվել էր իշխող «Արդարության եւ զարգացման» կուսակցության կողմից։

Հասկանալի լինելու համար, չկա հստակ ապացույց: Պայթյունից քսանչորս ժամ չանցած՝ Թուրքիայում հայտնի եւ լայնորեն մեջբերվող լրատվամիջոցը հրապարակել է մի հոդված, որտեղ նշվում էր, որ մի քանի հեռախոսազրույց է տեղի ունեցել ենթադրյալ ահաբեկչի եւ ծայրահեղ աջակողմյան «Ազգայնական շարժում» կուսակցության անդամի միջեւ։

Թուրքիայի «Ազգայնական շարժում» կուսակցությունը Էրդողանի իշխող մեծամասնության կոալիցիոն գործընկերն է։ Ի՞նչ անմեղ բացատրություն կարող է ունենալ Թուրքիայի կառավարության պաշտոնյան, որը խոսում է մի մարդու հետ, ով ահաբեկչություն պիտի իրականացնի: Նա հայտնել է, որ ինքն ինքնության գողության զոհ է դարձել, եւ որ իր անունով հեռախոսագիծ է բացվել:

Բացի այդ, թուրքական կառավարությունը հայտարարել է PYD-ի դեմ կոշտ պատասխանի մտադրության մասին՝ իբր նշելով, որ կարող է ռազմական ներխուժում իրականացնել Սիրիայի հյուսիսային շրջաններում։ Թուրք հանրությունը հասկանալիորեն վախեցած ու զայրացած սպասում է կառավարության վճռական պատասխանին։ Թերեւս Էրդողանը կարող է դա անել։ Արգելափակված առաջնորդը, որը մի քանի ամսից փորձում է վերընտրել իր պաշտոնում՝ երկրի պատմության ամենավատ անկման ընթացքում, կարող է կատարյալ ճգնաժամ ստեղծել՝ հասարակության ուշադրությունը սպառողական գնաճից շեղելու եւ ահաբեկչության դեմ խիստ դիրքորոշում մտցնելու համար: Հակասական ապացույցների բացակայության դեպքում, արդյոք չափազանց դժվար չէ՞ պատկերացնել, որ թուրքական կառավարության հետ առնչվող դերասանները վճարել են սիրիացի կնոջը, որպեսզի պարզապես փաթեթը տեղադրի նախապես որոշված ​​վայրում՝ չիմանալով, որ դրա ներսում ռումբ կա:

Եթե ​​սա ֆանտաստիկ է հնչում, ապա միայն հավելեմ, որ այս բացատրությունը նույնքան խելամիտ է, որքան հենց կառավարության առաջարկած պատմությունը: Այս, հավանաբար, շինծու հարձակումը Էրդողանին թույլ է տվել հեռանալ երկրի տնտեսական խնդիրների հետ կապված բացասական ֆոնից եւ վերադառնալ իր ուզածին: Էրդողանն այժմ կարող է ներկայանալ որպես ուժեղ առաջնորդ, որը կարող է երկիրը պաշտպանել ահաբեկչությունից։ Մենք չպետք է ընդունենք Էրդողանի կառավարության խոսքը: Մենք ավելի շատ պատասխանների կարիք ունենք», - գրված է հոդվածում: