Գիտնականները նախազգուշացրել են բույսերի համաշխարհային արտադրողականության առաջիկա անկման մասին

Ֆրանսիայում Մոնպելյեի բուսաբուծության ինստիտուտի գիտնականները պարզել են, որ ածխաթթու գազը, որը բույսերին անհրաժեշտ է ֆոտոսինթեզի համար, չափազանց շատ քանակով բարդացնում է նրանց համար հողից հանքանյութեր ստանալը, ինչը, ի վերջո, հանգեցնում է նրանց արտադրողականության նվազմանը: Աշխատանքը հրապարակվել է Trends in Plant Science ամսագրում։

Տարիներ շարունակ գիտնականները դիտել են ֆոտոսինթեզի ուժեղացումը՝ որպես մթնոլորտում ածխածնի երկօքսիդի (CO2) մակարդակի բարձրացման հնարավոր առավելություններից մեկը՝ քանի որ բույսերը ֆոտոսինթեզի համար օգտագործում են ածխաթթու գազ, ակնկալվում էր, որ CO2-ի ավելի բարձր մակարդակները կհանգեցնեն ավելի արտադրողական բույսերի:

Բույսերը ֆոտոսինթեզն օգտագործում են CO2-ից շաքարներ արտադրելու համար, որից էներգիա են ստանում աճի եւ զարգացման համար։ Սակայն ֆոտոսինթեզը բույսերին չի ապահովում հիմնական հանքանյութերով. բույսերի մեծ մասը հողից ստանում է ազոտ, ֆոսֆոր եւ երկաթ։ Ազոտը հատկապես կարեւոր է, քանի որ այն ամինաթթուների հիմնական շինանյութն է, որոնք բույսերը օգտագործում են սպիտակուցներ արտադրելու համար:

Գիտնականներն ուսումնասիրել են հրապարակումները եւ պարզել, որ 21-րդ դարի վերջում սպասվող CO2 մակարդակի դեպքում բույսերի մեծամասնությունը կստանա ավելի քիչ ազոտ, ինչը կհանգեցնի բուսական մթերքներում սպիտակուցի պարունակության նվազման: Ազոտի պակասը նշանակում է ոչ միայն այն, որ բույսը դժվարությամբ կկառուցի իր հյուսվածքները, այլեւ այն ավելի քիչ սննդանյութեր կապահովի մարդկանց համար: Նաեւ բույսերում կնվազի երկաթի պարունակությունը, որի պակասն արդեն ազդում է ամբողջ աշխարհում մոտ երկու միլիարդ մարդու վրա: Սա ուժեղ ազդեցություն կունենա սննդի որակի եւ համաշխարհային պարենային անվտանգության վրա:

Բացի այդ, բույսերի արտադրողականության նվազումը կարող է հանգեցնել նրան, որ մթնոլորտից ավելի քիչ CO2 կկլանեն: Սա կարող է խորացնել կլիմայի գլոբալ փոփոխության խնդիրը։

Հեղինակների թիմը սկսել է ուսումնասիրել այն մեխանիզմները, որոնք կապված են CO2-ի բարձր մակարդակի բացասական ազդեցության, մասնավորապես, գենետիկ տարբերակների հետ, որոնք կարելի էր օգտագործել ապագա CO2 մթնոլորտում բույսերի սննդային արժեքը բարձրացնելու համար: