Չեմ լսել, որ դատավոր Արուսյակ Ալեքսանյանը որեւէ դատավորի հրապարակային աջակցություն հայտնի. դատավոր Նախշքարյան

NEWS.am-ը զրուցել է Երեւանի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Զարուհի Նախշքարյանի հետ՝ դատական իշխանության շուրջ տեղի ունեցող վերջին զարգացումների առնչությամբ։

Տիկին Նախշքարյան, Հայաստանում ներկայումս դատական համակարգն «անկա՞խ» է, հաշվի առնելով այն, որ վերջերս ՀՀ-ում դատավորների եւ դատարանների նկատմամբ ճնշումների կանխարգելման հարցով ՀՀ դատավորների միության նախագահը միջազգային կառույցներին էր դիմել։

Հիշյալ հայտարարությունն իրենից ներկայացրել է Հայաստանի Հանրապետությունում վերջին ժամանակամիջոցում տեղի ունեցած իրադարձությունների ռեալ փաստագրումեւ լիարժեք հնարավորություն է տալիս կարծիք կազմելու ՀՀ դատական համակարգի «անկախության» աստիճանի մասին։

Իմ գնահատմամբ Հայաստանի Հանրապետության դատական համակարգի եւ առանձին դատավորների նկատմամբ աննախադեպ ճնշումներ են իրականացվում, դատավորները հետապնդվում են իրենց կայացրած դատական ակտերի համար, թե կարգապահական վարույթների միջոցով, իսկ առանձին դեպքերում՝ քրեորեն։ Ընդ որում, նման հրապարակային հետապնդումներն առանձին դատավորների հանդեպ իրականում նպատակ ունեն ի ցույց դնել բոլոր դատավորների համար, թե ինչ կարող է սպասել իրենց դատական ակտից դժգոհություն առաջացնելու դեպքում։ Ես մի քանի անգամ լրատվամիջոցներին ներկայացրել եմ իմ կարծիքը, որ կարգապահական վարույթների քանակի աճը, դատավորների քրեական հետապնդումները որեւէ աղերս չունեն «կոռուպցիայի դեմ պայքարի», «դատարանի անկախության, դատարանի հանդեպ վստահության բարձրացման» գործընթացի հետ։

Արդարադատության նախարարի կողմից նախաձեռնված կարգապահական վարույթներիցեւ ոչ մեկը չի բերվել Բարձրագույն դատական խորհուրդ կոռուպցիայի փաստով կամ հիմքով։ Դրանց ահռելի մասը իրենից ներկայացրել է դատավորի հետապնդում իբր նյութական եւ դատավարական իրավունքի խախտման հիմքով։

Ինչ վերաբերվում է անկախությանը, ապա այն դատավորները, որոնք միշտ անկախության կրողն են եղել, շարունակում են պահպանել այդ սկզբունքընաեւ այսօրեւ ոչ թե շնորհիվ, այլ հակառակ՝ ճնշումների։

Արդյո՞ք Հայաստանում իշխանությունների կողմից ձեռնարկած դատական բարեփոխումների գործընթացն էական առաջընթաց ունի։

Իմ գնահատմամբ որեւէ դատական իրական բարեփոխումներ Հայաստանի Հանրապետությունում վերջին տարիներին չեն նախաձեռնվելեւ չեն արձանագրվել։

Ձեր հարցի շրջանակներում ցանկանում եմ նաեւ բարձրաձայնել, որ դատական բարեփոխումների նպատակը պետք է լինի իրավունքի պաշտպանության արդյունավետ, արագ եւ օբյեկտիվ իրավունքի պաշտպանության գործիքակազմի ստեղծումը։ Հասարակության մոտ, հավանաբար, այնպիսիտպավորություն է ստեղծվել,որ ՀՀ ԱՆ եւՀՀ ԲԴԽ միակ առաքելությունը կարգապահական վարույթների հարուցումն ու քննությունն է, մինչդեռ դա բոլորովին այդպես չէ։ Մարդիկ պետք է հասկանան, որ իրենց քաղաքացիական , վարչական , քրեական, սնանկության վարույթները արագ չեն քննվում, կամ լուծում չեն ստանում ոչ թե դատավորների անձով պայմանավորված, այլ հիշատակված մեխանիզմների բացակայության եւ անմարդկային ծանրաբեռնվածության պատճառով։

Քաղաքացիական եւ քրեական գործերի քանակի երկրաչափական պրոգրեսիայով ավելացումը, դրա հետ համեմատ դատավորների քանակի փաստացի նվազումը, վարույթների թղթաշրջանառությունը, երբ ողջ աշխարհը անցել է էլեկտրոնային մեխանիզմների կիրառմանը,եւ այդխնդիրները, թեեւ բազմիցս բարձրաձայնվել են դատավորների կողմից ԱՆ եւ Խորհրդի անդամների մասնակցությամբ ամենատարբեր հարթակներում, այնուամենայնիվորեւէ լուծում չեն ստանում։

Եվ այս պայմաններում, երբ, գոնե իմ ոլորտին վերաբերվող մասով ասեմ, քաղաքացիական գործերով հանրապետությունում արդեն կարող ենք արձանագրել կոլաբս, զուգահեռ ռեսուրսներ են ծախսվում հակակոռուպցիոն դատարանի դատավորների հաստիքներ ստեղծելու, նրանց համար շենքային պայմաններ ապահովելու, այդ դատարանի տեխնիկական սպասարկում իրականացնելու վրա, մինչդեռ այդ դատարանը, ըստ պաշտոնական տվյալների պետք է քննի գործերի ընդհանուր քանակի 0,5 տոկոսը չհասնող քանակով․․․

Նաեւ ուշագրավ է ՀՀ վճռաբեկ դատարանի եւ ՀՀ Սահմանադրական դատարանի դատավորների հավելավճարների բարձրացումն առանց որեւէ բացատրության, այն պարագայում, երբ այդ դատավորները առանց դրա էլ օրենքի ուժով վարձատրվում են անհամեմատ ավելի բարձր, քան, օրինակ, ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավորները։

Մեր հասարակության հիմնական դժգոհությունը դատավորների հանդեպ վերաբերվում է գործերի քննության ժամկետներին, որն իր հերթին պայմանավորված է անխտիր բոլոր մասնագիտացմամբ դատավորների մոտ անմարդկային ծանրաբեռնվածությամբ թե մարզերում եւ թե մայրաքաղաքում։

Սրանորեւէ լուծում չի տրվում արդեն հինգ տարի եւ քանի գնում այդ խնդիրը խորանում, արմատավորվում է եւանդառնալի ծավալներ է ստանում։Առանց այդ խնդրի լուծման, ոչ միայն անարդյունավետ է, այլ նաեւ՝ անիմաստ, լրջորեն քննարկել դատավորների անկախությունը, բարեվարքությունըեւ մյուս հարցերը։ Իրավասու մարմինների առաջնահերթ եւ անհետաձգելի նպատակը պետք է լինի ոչ թեցուցադրական կարգապահական վարույթները եւամպագոռգոռ հայտարարություններ անելը, այլ օրենսդրական փոփոխություններ մշակելը դատավորների փորձագիտական խմբի ակտիվ մասնակցությամբ, եթե, իհարկե, իրականնպատակը անկախ, այդ թվում արդյունավետ դատական համակարգ ունենալն է, արագ գործերի քննությունն ապահովելն է եւ այլն,սակայն ավաղ՝ դատական բարեփոխումների գործընթաց ես չեմ տեսնում։

Որպես դատավոր՝ կարո՞ղ եք նշել մի քանի առաջընթացներ վերջին տարիներին։

Ոչ։

Երեկ հայտնի դարձավ, որ դատավոր Արուսյակ Ալեքսանյանը Դատավորների միությանն անդամակցությունը դադարեցնելու մասին որոշում է կայացրել։ Մամուլում շրջանառվում է այն լուրը, թե այդ դիմումի պատճառն Արմեն Գրիգորյանի մահվան շուրջ իր հասցեին հնչած մեղադրանքներից միության անդամների կողմից աջակցություն չստանալն էր։ Արդյո՞ք դատավոր Ալեքսանյանին աջակցելու անհրաժեշտություն Դուք տեսնո՞ւմ եք, դա հիմնավոր պատճա՞ռ է միությունից հեռանալու համար։

Ծանոթ չեմ դատավոր Արուսյակ Ալեքսանյանի հետ։ Նրան չեմ հանդիպել ՀՀ դատավորների միության ժողովներին կամ այլ հարթակներում, չեմ լսել նաեւ, որ որեւէ դատավորի այս կամ այն գործընթացների առնչությամբ դատավոր Ալեքսանյանը հրապարակային աջակցություն հայտնի։

Նրա մասին տեղեկացել եմ դատավոր Բորիս Բախշիյանի կալանքի ժամկետը երկարացնելու վերաբերյալ որոշման մասին մամուլում տեղ գտած հրապարակումներից։

Տիկին Ալեքսանյանի դիմումը միությանն ուղղված, իմ տեղեկություններով, առհասարակչի պարունակում որեւէ պատճառաբանություն, նաեւ տեղյակ եմ, որ դատավոր Ալեքսանյանը չի դիմել ՀՀ դատավորների Միությանը իրեն աջակցելու խնդրանքով։

Այն պատճառաբանությունը, որը դուք նշեցիք, կարդացել եմ ԶԼՄ-ներում, իսկ թե արդյոք դա է պատճառը, թե՝ ոչ, չեմ կարող ասել։

Հարկ է ընդգծել, որ վերջին տարիներին անհատ դատավորների հանդեպ սոցցանցերում, յություբյանեւ այլ ինտերնետ հարթակներում դաժան հարձակումներ են տեղի ունեցել, որոնց թե միությունը, թե Խորհուրդը եւ թե իրավասու մարմինները որեւէ կերպ չեն արձագանքել։

Ինչ վերաբերվում է Միության անդամությունըդադարեցնելուդիմումին, ապա դա յուրաքանչյուր դատավորի գործն է անդամակցելու կամ ոչմասնագիտական միությանը։