Նոր Նավթ. Ուկրաինական պատերազմը նոր մակարդակի հասցրեց գազի ճգնաժամը՝ ոչնչացնելով մատակարարումների զգալի մասը. Bloomberg

Bloomberg-ը հրապարակել է հոդված, որում հեղինակը անդրադարձ է կատարել բնական գազին: Նա նշել է, որ այն աշխարհում ամենավաճառվող ապրանքն է: Այն գլոբալ գնաճի հիմնական շարժիչ ուժն է, որն առաջ է բերում գների ծայրահեղ բարձրացումներ նույնիսկ այսօրվա անհանգիստ շուկաների չափանիշներով` անցյալ տարվա սկզբից այն Եվրոպայում բարձրացել է շուրջ 700 տոկոսով` մղելով մայրցամաքը դեպի անկում: Դա մեծ տերությունների առճակատման նոր դարաշրջանի սիրտն է, այնքան ինտենսիվ, որ Արեւմուտքի մայրաքաղաքներում մի կողմ են դրվում կլիմայի փոփոխության ծրագրերը:

Մի խոսքով, բնական գազն այժմ մրցակցում է նավթի հետ՝ որպես աշխարհաքաղաքական վառելիք:

Հենց ուկրաինական պատերազմը նոր մակարդակի հասցրեց գազի ճգնաժամը՝ ոչնչացնելով մատակարարումների զգալի մասը։ Ռուսաստանը կրճատում է խողովակաշարային մատակարարումները Եվրոպա, որը, իր հերթին, ասում է, որ ամեն դեպքում ցանկանում է դադարեցնել Մոսկվայից կատարվող գնումները: Այս բացը լրացնելու համար պայքարը վերածվում է համաշխարհային հրմշտոցի, քանի որ, ձմռանն ընդառաջ, երկրները շտապում են ապահովել բնական հեղուկ գազի սակավ առաքումները:

Նո՞ր նավթ.

Գերմանիան նշում է, որ գազի պակասը կարող է հանգեցնել Lehman Brothers-ի նման փլուզման, քանի որ Եվրոպայի տնտեսական կենտրոնը կանգնած է բիզնեսին եւ սպառողներին առանց էլեկտրաէներգիայի թողնելու աննախադեպ հեռանկարի: «Հյուսիսային հոսք» գլխավոր գազատարը, որով ռուսական գազը մատակարարվում է Գերմանիա, հուլիսի 11-ին տասը օրով կփակվի՝ տեխնիկական սպասարկման համար, եւ մտավախություններն ավելանում են, որ Մոսկվան կարող է ետ չբացել այն:

«Մեծ Յոթնյակի» առաջնորդները ուղիներ են փնտրում՝ զսպելու Ռուսաստանի գազի եկամուտները եւ աջակցելու ոլորտում նոր ներդրումներին: Ավելի աղքատ երկրները, որոնք իրենց էներգետիկ համակարգերը կառուցել են էժան գազի վրա, այժմ պայքարում են դա թույլ տալու համար:

«Սա բնական գազի 1970-ականներն են: Այժմ աշխարհը գազի մասին է մտածում այնպես, ինչպես ժամանակին մտածում էր նավթի մասին, եւ այն էական դերը, որ գազը խաղում է այսօրվա տնտեսության մեջ եւ հուսալի ու բազմազան մատակարարումների անհրաժեշտությունը, շատ պարզ են դարձել», - նշել է Վաշինգտոնում գործող ClearView Energy Partners LLC հետազոտական ​​ընկերության գործադիր տնօրեն Քեւին Բուքը:

Շատ երկրներ դիմել են բնական գազին՝ որպես ավելի մաքուր էներգիայի անցման տարբերակի, քանի որ ձգտում են աստիճանաբար վերացնել ավելի աղտոտ հանածո վառելիքները, ինչպիսիք են ածուխը եւ, որոշ դեպքերում, միջուկային էներգիան: Խոշոր արտադրողները, ինչպիսիք են ԱՄՆ-ը, որոնք արագորեն հասել են բնական հեղուկ գազի արտահանողների շարքում մրցակից Կատարին, տեսնում են իրենց արտադրանքի աճող պահանջարկը: Անցյալ տարի 44 երկիր ներկրել է բնական հեղուկ գազ, ինչը գրեթե երկու անգամ ավելի է, քան տասը տարի առաջ։ Սաայն այս վառելիքը մոլորակի շուրջը տեղափոխելը շատ ավելի դժվար է, քան նավթը, քանի որ այն պետք է հեղուկացվի Տեխասի Ֆրիպորտ գործարանի նման վայրերում:

Եվ դա է պատճառը, որ փոքր պայթյունը այդքան մեծ ազդեցություն ունեցավ:

«Ներկայիս ճգնաժամը».

Եվրոպայում եւ Ասիայում գազի գներն աճել են ավելի քան 60 տոկոսով այն շաբաթների ընթացքում, երբ Freeport-ը ստիպված եղավ ժամանակավորապես փակվել, եւ այդ ընթացքում կրճատվեցին նաեւ ռուսական գազի մատակարարումները: Միացյալ Նահանգներում հակառակն է. գները նվազել են գրեթե 40 տոկոսով, քանի որ մատակարարաման կրճատումները նշանակում է, որ ավելի շատ գազ հասանելի կլինի ներքին օգտագործման համար:

Շուկայում արդեն իսկ կային ծայրահեղ լարվածության բազմաթիվ նշաններ։ Պատերազմը եւ Covid 19-ը կարող են ազդել բոլոր ապրանքների վրա՝ ցորենից մինչեւ ալյումին եւ ցինկ, բայց քիչ բան է համեմատվում գազի համաշխարհային գների գլխապտույտ անկայունության հետ: Ասիայում վառելիքն այժմ մոտ երեք անգամ ավելի թանկ է, քան մեկ տարի առաջ։ Եվրոպայում սա է հիմնական պատճառներից մեկը, որ գնաճը նոր ռեկորդ է սահմանել։

Բնական գազն ԱՄՆ-ում մնում է ավելի էժան, սակայն նույնիսկ այնտեղ ֆյուչերսներն այս տարի ավելի քան կրկնապատկվել են՝ մինչ Ֆրիպորտի փակումը: Քանի որ հիմնական քաղաքական դաշնակիցները՝ Գերմանիայից մինչեւ Ուկրաինա, հուսահատորեն ցանկանում են գնել ամերիկյան գազը, ամերիկյան արտադրողները զգուշացնում են, որ արտասահմանում վաճառքի ավելացումը կնշանակի ներքին ծախսերի բարձրացում:

«Ֆրիպորտի հրդեհին շուկայի արձագանքը ցույց է տալիս բնական հեղուկ գազի արտահանման եւ ներքին բնական գազի ու էլեկտրաէներգիայի գների վրա գնաճային ազդեցության միջեւ հստակ կապ», - ասում է Industrial Energy Consumers of America-ի նախագահ Փոլ Չիչիոն:

Սա արդեն տեղի է ունենում, եւ այն խթանվեց անցյալ շաբաթ արեւմտյան աշխարհի խոշոր տնտեսությունների հանդիպման ժամանակ, որտեղ «Մեծ Յոթնյակի» առաջնորդները խոստացան աջակցել գազի նախագծերում պետական ​​ներդրումներին՝ ասելով, որ դրանք էական նշանակություն ունեն՝ ի պատասխան ներկայիս ճգնաժամի:

Այդ իսկ պատճառով ուժեղանում են Եվրոպայի տնտեսությունում գազի անկման մասին նախազգուշացումները:

Անցյալ շաբաթ Գերմանիայի կառավարությունը հայտարարել է, որ բանակցություններ է վարում Uniper SE ընկերությանը փրկելու համար, որը կորցնում է օրական մոտ 30 միլիոն եվրո, քանի որ ստիպված է արագ տեմպերով լրացնել ռուսական գազի բացը: Քիմիական հսկա BASF SE-ի նման ընկերությունները ասում են, որ կարող են ստիպված լինել կրճատել արտադրությունը: Deutsche Bank-ը նշել է Գերմանիայում էներգակիրների ռացիոնալացման պատճառով մոտալուտ անկման ռիսկերի մասին եւ մատնանշել էլեկտրաէներգիայի գների կտրուկ աճ Իտալիայում եւ Ֆրանսիայում: Morgan Stanley-ն կանխատեսում է, որ մինչեւ տարեվերջ ողջ եվրոգոտին տնտեսական անկման մեջ կլինի։

Որոշ զարգացող տնտեսությունների համար, որոնք ստիպված են մրցակցել հարուստ երկրների հետ, ինչպիսին Գերմանիան է, հայտ ներկայացնելով բնական հեղուկ գազի մատակարարումների համար, հետեւանքներն արդեն աղետալի են եղել:

Պակիստանում, որն իր էներգետիկ համակարգը կառուցել է էժան բնական հեղուկ գազի վրա, պլանավորված էլեկտրաէներգիայի անջատումները ամառվա շոգ ամիսներին մթության մեջ են գցում զգալի շրջաններ: Խոշոր քաղաքներում առեւտրի կենտրոններն ու գործարանները հրաման ունեն ավելի վաղ փակվելու, իսկ պետական ​​պաշտոնյաներն աշխատում են կրճատված ժամերով:

Թաիլանդը սահմանափակում է բնական հեղուկ գազի ներկրումը՝ գնաճի պատճառով, ինչը կարող է երկիրը վառելիքի պակասի առաջ կանգնեցնել։ Մյանմարը, որը պայքարում էր քաղաքական անկայունության դեմ, անցյալ տարվա վերջին դադարեցրեց բնական հեղուկ գազի բոլոր գնումները, քանի որ գները սկսել են աճել: Հնդկաստանը եւ Չինաստանը նույնպես կրճատել են ներմուծումը։

«Այնտեղ, որտեղ բնական գազի շուկաները ժամանակին հիմնականում ցրված էին տարածաշրջանում, այժմ կա գլոբալ կետային շուկա, որը կապում է վառելիքի համաշխարհային ներկայությունը, ինչը կարեւոր է դարձել շատ տնտեսությունների համար», - ասում է Սինգապուրում գտնվող Vanir Global Markets-ի գործադիր տնօրեն Ջեյմս Ուիսլերը եւ հավելում, որ սա երբեք ավելի ակնհայտ չի եղել, քան վերջին մի քանի ամիսներին: