Հայաստանի իշխանությունները մի շարք նոր փոփոխություններ են նախաձեռնել Ընտրական օրենսգրքում․ հիմնական առաջարկներ

Փոփոխությունները կոչված են լուծելու 2020-2021 թվականներին Ընտրական օրենսգրքի բարեփոխումներից հետո առաջացած խնդիրները։ Իշխանությունները նախատեսում են լուծել ոչ միայն այն խնդիրները, որոնց բախվել են պրակտիկայում, այլ նաեւ այն խնդիրները, որոնք նկատվել են ԸՕ-ի մեր մանրամասն ուսումնասիրության ընթացքում։ Այս մասին խորհրդարանական լսումների ժամանակ հայտարարեց օրենսդրական փաթեթի հեղինակներից, «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Վահագն Հովակիմյանը՝ «Հայաստանի Հանրապետության Ընտրական օրենսգրքում» (սահմանադրական օրենք) փոփոխություններ եւ լրացումներ եւ հարակից օրենքներում փոփոխություններ կատարելու մասին օրինագծերի փաթեթի քննարկման ժամանակ:

Փոփոխությունների փաթեթով, մասնավորապես, նախատեսվում է խորհրդարանական ընտրությունների, ինչպես նաեւ տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների ժամանակ կիրառվող քվեարկության մոդելի կիրառում՝ անկախ ընտրողների թվից։ «70 000-ից պակաս ընտրող ունեցող համայնքները տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններին քվեարկում են հին մեթոդով։ Այլ կերպ ասած՝ առաջարկվում է ընտրությունների մասնակիցների՝ կուսակցությունների ու դաշինքների համար տրամադրել առանձին քվեաթերթիկներ՝ ընտրողների կողմից գրիչների օգտագործումը բացառելու համար։ Այսպես, ընտրողը պետք է միայն դնի իր ընտրած քաղաքական ուժի անունով քվեաթերթիկը»,- պարզաբանեց Հովակիմյանը։

Այս համակարգը ներդնելու համար առաջարկվում է կուսակցությունների համամասնական ցուցակի առաջին եռյակի ինքնաբացարկի վերջնաժամկետ սահմանել քվեարկությունից ոչ ուշ, քան 15 օր առաջ։ Սա նաեւ թույլ կտա ավելի վաղ սկսել քվեաթերթիկների տպագրության գործընթացը: Առաջարկվում է նաեւ տեխնիկական հնարավորությունների առկայության դեպքում տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններում քվեարկության գործընթացի առցանց հեռարձակում ապահովել։

Բացի այդ, տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններին մասնակցող կուսակցությունների եւ դաշինքների նախընտրական հիմնադրամները կձեւավորվեն ՀՀ կենտրոնական բանկում։ Այսպիսով, մի քանի համայնքներում ընտրություններին մեկ քաղաքական ուժի մասնակցության դեպքում կթույլատրվի ունենալ մեկ միասնական նախընտրական հիմնադրամ։ Միաժամանակ, հաշվի առնելով այն համայնքների թիվը, որոնցում քաղաքական ուժը հավակնում է որոշակի մանդատների, կսահմանվի ընդունելի վերին նշաձող։

Առաջարկվում է սահմանել նաեւ նորընտիր ավագանու առաջին նիստի անցկացման կարգը։ «Առաջին նստաշրջանի անցկացման մանրամասն ընթացակարգի սահմանումը կօգնի խուսափել 2021 թվականին ծագած խնդիրներից։ Ավագանու առաջին նիստի անցկացման կարգը հնարավորինս մոտ կլինի ԱԺ-ում գործող ընթացակարգին։ Այսինքն՝ օրակարգն ու քայլերի հստակ հաջորդականությունը կսահմանվի օրենքով։ Սա կվերացնի երկակի մեկնաբանությունների հնարավորությունը։ Այս դեպքում առաջին նիստն անցկացնելու իրավունքը կտրվի ամենաշատ ձայներ հավաքած ուժի ներկայացուցիչին։

Օրենսդրական նախաձեռնության հեղինակներն առաջարկում են նաեւ փոփոխություն կատարել Վարչական-դատավարության օրենսգրքում եւ սահմանել, որ ավագանու առաջին նիստում համայնքի ղեկավարի ընտրության հետ կապված հայցերը ընտրական վեճեր են եւ պետք է քննարկվեն եւ լուծվեն հատուկ՝ 7 օրվա ընթացքում կոլեգիալ կազմով արագացված կարգով։

Իշխանական պատգամավորներն առաջարկում են խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ հրաժարվել հիվանդանոցների շարժական քվեատուփերի համակարգից՝ դրանք օգտագործել միայն ԱԺ ընտրությունների օրը քննչական մեկուսարանում գտնվող ընտրողների համար։ «Այս համակարգից հրաժարվելու պատճառը պայմանավորված է այս գործընթացի հետ կապված հնարավոր չարաշահումներից եւ տեխնիկական դժվարություններից խուսափելու փորձով»,- պարզաբանեց Հովակիմյանը։

Առաջարկվում է նաեւ հանել Ընտրական օրենսգրքով Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի թեկնածու անդամի նկատմամբ սահմանված լրացուցիչ պահանջները։ «Այս մասի դրույթները պետք է համապատասխանեցվեն Սահմանադրությանը։ Միաժամանակ, Ընտրական օրենսգրքով առաջարկում ենք լրացուցիչ պահանջներ սահմանել Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի անդամների անհամատեղելիության վերաբերյալ։ Մասնավորապես, Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի անդամն իր պաշտոնավարման ընթացքում իրավունք չունի լինել հասարակական կազմակերպությունների անդամ, բացառությամբ մարզական եւ մշակութային հասարակական կազմակերպությունների»,- ասաց պատգամավորը։

Բացի այդ, առաջարկվում է վերանայել Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի անդամների աշխատավարձերը։ Օրենսդրական փաթեթի հեղինակների կարծիքով՝ առաջարկվող գործակիցներն ավելի կհամապատասխանեն Սահմանադրությամբ նախատեսված անկախ մարմնի սահմանադրական կարգավիճակին։

«Մենք նաեւ առաջարկում ենք գոնե այս փուլում հրաժարվել ընտրությունների նկատմամբ ֆինանսական վերահսկողությունը Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովին փոխանցելու գաղափարից։

Քաղաքացիական ծառայության պաշտոնի հետ ավագանու անդամի պաշտոնի անհամատեղելիությունը կվերաբերի միայն քաղաքական, պետական-վարչական, ինքնավար, հայեցողական պաշտոններ զբաղեցնող քաղծառայողներին»,- եզրափակեց Վահագն Հովակիմյանը։