44-օրյա պատերազմ. Իրական և Պաշտոնական քրոնիկոն. Օր 24-րդ, Հոկտեմբերի 20

44-օրյա պատերազմից ուղիղ մեկ տարի անց, NEWS.am-ը ներկայացնում է այդ օրերի քրոնիկոնը՝ հնարավորություն տալով ավելի սթափ հայացքով գնահատել պատերազմի ընթացքն ու իրադարձությունները։

44-օրյա պատերազմ.

Օր 24-րդ՝ հոկտեմբերի 20

Արցախի Պաշտպանության բանակը կեսգիշերին տեղեկացրեց, որ անցած օրվա ընթացքում արցախա-ադրբեջանական հակամարտության գոտում ծավալված մարտերի արդյունքում ՊԲ հակաօդային պաշտպանության ստորաբաժանումները խոցել են թշնամական 5 անօդաչու թռչող սարք: Հաղորդագրությանը կից հրապարակվել է հակառակորդի ոչնչացված ԱԹՍ-ն ցուցադրող տեսանյութ։

Razm.Info-ն հայտնեց, որ Արցախի ՊԲ-ին հաջողվել է խոցել թուրքական արտադրության Bayraktar TB2 տեսակի ԱԹՍ։ Ռազմական կայքը վկայակոչելով Արցախի ՊԲ-ի հրապարակած տեսանյութը, նշում է, որ կադրերում երեւում է կանադական արտադրության CMX 15D օպտիկա, որից կա թուրքական արտադրության հարվածային Bayraktar TB2 ԱԹՍ-ների վրա, ինչը նշանակում է, որ հայկական կողմն առնվազն մեկ Բայրաքթար է խոցել:

Արցախա-ադրբեջանական պատերազմի 24-րդ օրը ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը քննարկել է Լեռնային Ղարաբաղում հրադադարի ռեժիմի պահպանման նկատմամբ վերահսկողության անհրաժեշտությունը:ՄԱԿ-ում Ռուսաստանի մշտական ներկայացուցիչ, ԱԽ-ում նախագահող Վասիլի Նեբեզնյան լրագրողներին ասել է, որ այժմ անհրաժեշտ է ապահովել հրադադարի կատարումը, գլխավոր հարցն այն է, թե ինչպես պետք է կատարման նկատմամբ վերահսկողություն ապահովել: Ըստ նրա՝ տարածաշրջան ՄԱԿ-ի մշտադիտարկում իրականացնող պատվիրակություն ուղարկելու համար «ԱԽ-ի հատուկ մանդատ անհրաժեշտ կլիներ, ինչն արագ գործընթաց չէ»: «Հաղորդագրություններ են եղել այն մասին, որ ՌԴ պաշտպանության նախարարը Հայաստանի եւ Ադրբեջանի գործընկերների հետ քննարկել է, թե ինչպես կարելի է իրականացնել այդ վերահսկողությունը»,- նշել է Նեբեզյան:

Դիվանագետը չի բացառել, որ մշտադիտարկմամբ կարող է զբաղվել ԵԱՀԿ պատվիրակությունը, առավել եւս, որ այս կառույցն է իրականացնում կարգավորման գործընթացը:

Արցախի նախագահի մամուլի խոսնակ Վահրամ Պողոսյանը «Արմենպրեսին» ասել է, թե Արցախի Պաշտպանության բանակի ստորաբաժանումները ծանր մարտեր են մղում հարավային ուղղությամբ` Իշխանաձորի հատվածում: Ըստ նրա՝ Արցախի հյուսիսային հատվածում հակառակորդը մեկ սանտիմետր առաջ չի կարողացել շարժվել, հակառակը Ադրբեջանի ԶՈՒ-ին հասցվել են կենդանի ուժի և զինտեխնիկայի բավականին մեծ կորուստներ:

«Իրականում մենք վճռական ժամանակահատված ենք ապրում, և իմ կոչն ու հորդորն է մեր ժողովրդին` միասնաբար հաղթահարենք այս կարևոր փորձությունը։ Այսօր մեզ առաջին հերթին պետք է բոլորի մասնակցությունն ու պատասխանատվության զգացումը»,- եզրափակել է Պողոսյանը:

Արցախի ՊԲ-ն հայտնել է, որ գիշերվա ընթացքում արցախա-ադրբեջանական հակամարտության գոտում իրադրությունը եղել է հարաբերական կայուն-լարված, առանձին հատվածներում շարունակվել են հրետանային մենամարտերը:

«Հատկապես ինտենսիվ մարտեր են ընթացել հարավային ուղղությամբ:ՊԲ ստորաբաժանումները շարունակում են վերահսկողության տակ պահել օպերատիվ իրադրությունը և իրենց գործողություններով թշնամական ուժերին պատճառում կենդանի ուժի և զինտեխնիկայի մեծաքանակ կորուստներ»:

ՊՆ ներկայացուցիչ Արծրուն Հովհաննիսյանը հոկտեմբերի 20-ի իր առաջին ֆեյսբուքյան անդրադարձում գովեստի խոսքեր գրեց հայ հրետանավորների մասին․

«Անշուշտ այս պատերազմի արդյունքների վերլուծությունների մեջ առանձնահատուկ բարձր գնահատականներ են տրվելու ՊԲ հրետանավորների գրագետ գործողություններին: Վերջիններս իրականացնում են այնպիսի գործողություններ, որոնք նախատեսված չեն եղել անգամ զորատեսակի պատրաստության ծրագրերով: Նման հրետանավորներից է դիվիզիոնի հրամանատար, փոխգնդապետ Արսեն Հակոբյանը՝ իր ենթակաների հետ:Վերջիններս, ի թիվս բազմաթիվ այլ հաջողված գործողությունների, հոկտեմբերի 7-ին խոցել են թշնամու 1 Տ-90 տանկ: Արսեն Հակոբյանը ներկայացված է «Մարտական ծառայություն» մեդալի: Նույն կարգի մեդալի է ներկայացվել շարքային Վաչագան Մովսիսյանը՝ մարտական դիրքը «Տրոպա» և այլ հատուկ միջոցներ օգտագործելով գրավել փորձող թշնամական ուժերին հաջողությամբ դիմագրավելու և համառ գործողությունների արդյունքում կասեցնելու համար:Հակառակորդի դիրքեր գրավելու, թշնամական մեծ քանակությամբ կենդանի ուժ, զենք-զինամթերք ու սպառազինություն ոչնչացնելու համար «Մարտական ծառայություն» մեդալներով կպարգևատրվեն սերժանտ Տիգրան Գրիգորյանը, սերժանտ-պայմանագրային Սևակ Աթայանը, կրտսեր սերժանտներ Գևորգ Աթանեսյանը, Սևադա Սիրունյանն ու Դավիթ Ասոյանը, շարքային-պայմանագրային Տիգրան Բաղդասարյանը, ավագ լեյտենանտ Գևորգ Աթանեսյանը, պայմանագրային զինծառայող Սևադա Հովսեփյանը, շարքայիններ Ռազմիկ Մադաթյանը, Կառլեն Առաքելյանը, Ռուբեն Գևորգյանը, Նարեկ Ավետիսյանը, Սամվել Բաբայանը, կապիտաններ Սերոբ Մելքոնյանն ու Ալեքսանդր Ավագիմյանը, ավագ լեյտենանտ Զոհրաբ Գաբրիելյանը»:

ՊՆ խոսնակ Շուշան Ստեփանյանը գրեց, որ հյուսիսային թևում հակառակորդը կիրառում է ավիացիա և հրետանի․

«Հարավային ուղղությամբ ինտենսիվ ծանր մարտերը շարունակվում են։ՊԲ-ի ստորաբաժանումները ձեռնարկում են համապատասխան միջոցներ հակառակորդի հարձակումը կասեցնելու համար»:

ՀՅԴ ԳՄ ներկայացուցիչ Իշխան Սաղաթելյանը ներկայացրեց Դաշնակցության դիրքորոշումը․

«Դաշնակցության համար շարունակում է անընդունելի մնալ տարածքներ՝ խաղաղության դիմաց բանաձևը: Դաշնակցության համար անընդունելի է առանց Արցախի անկախության ճանաչման՝ հակամարտության լուծման որևէ տարբերակ: Դաշնակցության համար անընդունելի է, ինչպես նախկինում ևս անընդունելի է եղել, հարցի փուլային լուծման շրջանառվող որևէ տարբերակ:Մենք այս պատերազմում չհաղթելու իրավունք չունենք: Մենք պատասխանատու ենք մեր սերունդների առաջ: Մենք այս պատերազմում մեծ և ծանր գին ենք վճարել: Մենք պետք է հաղթենք. սա մեր պետության գոյության հարցն է: Մենք այս ժամանակահատվածում, այս օրերին ծանր կացության մեջ ենք, բայց սա պետք է հաղթահարենք: Մենք մեր պատմության ընթացքում, հենց նաև արցախյան ազատամարտում շատ ավելի ծանր օրեր ենք ունեցել, և միասնաբար, թև-թիկունք տված հաղթահարել ենք, որովհետև սա է ճանապարհը: Մենք պետք է վերակազմակերպվենք, բեկում մտցնենք ռազմաճակատում և գնանք դեպի հաղթանակի: Այլ տարբերակ պարզապես չկա»:

Վեհափառ Հայրապետի կարգադրությամբ Արցախ է բերվել Հայոց Բանակի Աշոտ Երկաթի Խաչը, որի մեջ զետեղված են Քրիստոսի Խաչափայտի սուրբ մասունքները: ժամը 10։00-ին այդ Խաչով Արցախի թեմի առաջնորդ Պարգեւ արքեպիսկոպոս Մարտիրոսյանը հոգևորականների հետ միասին, գնդերեցների մասնակցությամբ օրհնել է հայոց աշխարհի չորս կողմերը և Հայոց Բանակը՝ ի նպաստ խաղաղության և Հայոց Հաղթանակի:

Հիշեցնենք, որ Պատերազմի Խաչը բոլոր ճակամարտերի ժամանակ իր հետ տանում էր Աշոտ Բ Երկաթ Բագրատունի Հայոց արքան (914-928թթ․)։

Կեսօրին մամուլը հայտնեց, որ Արցախի երկու նախկին նախագահներ Արկադի Ղուկասյանն ու Բակո Սահակյանը հրատապ կերպով Արցախից եկել են Երևան ու այս պահին կառավարությունում հանդիպում են վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ: Նրանց մտահոգել է երեկ ԱԱԽ նիստում և արտախորհրդարանական ուժերի հետ հանդիպումների ընթացքում ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հնչեցրած տեղեկությունների բովանդակությունը։ Վարչապետի մամլո խոսնակ Մանե Գևորգյանը 168․am-ին ասել է, թե ինքը նման տեղեկություն չունի:Ավելի ուշ կայքը տեղադրել է տեսանյութ, թե ինչպես են Արցախի նախկին նախագահների ավտոմեքենաները դուրս գալիս կառավարության շենքից։

Բողոքի ցույց է տեղի ունեցել Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության գրասենյակի դիմաց: Ցուցարարներին մեջ են նաեւ ռազմական գործողությունների և քաղաքացիական օբյեկտների թիրախավորման հետևանքով Արցախում իրենց տները լքած կանայք, որոնց մեծամասնության ամուսիններն այս օրերին առաջնագծում են։Նրանք միջազգային կազմակերպությունից պահանջում են աչք չփակել Ադրբեջանի քայլերի վրա ու ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը:Նրանցից երեքին ԵՄ պատվիրակությունից ներս հրավիրեցին՝ ԵՄ դեսպան Անդրեա Վիկտորինի հետ հանդիպելու համար:

«Եթե ՀՀ-ում գտնվող միջազգային կառույցների կոչերը սահմանափակվում է միայն երկու կողմերին ուղղված կոչերով կամ մտահոգություններ հայտնելով, գնացեք այլ երկրում մտահոգվեք:Մինչ դուք կմտահոգվեք, սիրուն բառերով կշարադրեք ձեր միտքը, Արցախում էթնիկ զտում է տեղի ունենում: Ուստի մեր միակ պահանջն է՝ ճանաչել Արցախը հանուն փրկության: Պետք է փրկել էթնիկ ժողովրդին ու նրա մշակույթը»,-ասել է ակցիայի մասնակիցներից մեկը:

ԵՄ դեսպան Անդրեա Վիկտորինի հետ հանդիպումից հետո մասնակիցներից մեկն ասել է, որ եթե ԱՄՆ դեսպանատան ընդունելությունն իրենց չգոհացրեց, ԵՄ դեսպանի ընդունելությունը բավականին բարձր մակարդակի էր, պատասխանները բավականին հստակ էին, չնայած որոշակի բախումներ եղան տերմինալոգիայի ոչ ճիշտ ձեւակերպումների հետ կապված:

«Խոսեցինք այն մասին, որ ԵՄ-ն, եվրոպական բոլոր կառույցները այսօր նույն լռության քաղաքականությունն են վարում, որը վարում էին նաեւ 2016-ի ապրիլյան պատերազմի ժամանակ: 2016-ին մեր գեևրիների, մեր զոհերի նկատմամբ անագրանքը, խոշտանգումը մնացել է անպատասխան: Դրա արդյունքում Ադրբեջանի նկատմամբ որեւէ սանկցիա չէր կիրառվել:Մենք ցույց տվեցինք այդ նկարները, թե ինչպես են վարվում մեր զոհերի, գերիների հետ: Իրենք ասացին, որ տեսել են բոլոր տեսանյութերը, ամեն ինչին մանրամասն ծանոթ են, բոլորը ներկայացվել է Բրյուսել: Դեսպանը հույս հայտնեց, որ կհնչի գնահատական»,-ասել է ակցիայի մասնակիցը, նաեւ հավելել, որ երբ հայ գերիների խոշտանգումների փաստեր ներկայացնելիս տիկին Բախշյանը չի կարողացել զսպել արցունքները, հուզվել է նաեւ դեսպանը:

Ցերեկը հայտնի դարձավ, որ «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության վարչության անդամները կառավարության շենքում հանդիպում են ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ: Վարչապետի մամուլի խոսնակ Մանե Գևորգյանը NEWS.am-ին ասել է, թե «ՔՊ» վարչության անդամները կառավարության շենքում են, բայց արդյո՞ք հանդիպում կա, թե՞ ոչ, չի կարող ասել։

«Պարբերաբար նման հանդիպումներ լինում են, արտառոց դեպք չի։ Սա հերթականներից է, նախկինում էլ է եղել, բայց այնպիսի արտառոց հանդիպում չէ՝ ինչպիսին է օրինակ, արտախորհրդարանական ուժերի հետ հանդիպումը»,- նշեց Մանե Գևորգյանը։

Նկատենք, որ վարչապետի խոսնակը նախ ասում է, որ չի կարող ասել՝ «հանդիպում կա, թե՞ ոչ», ապա ավելացնում՝ «սա հերթականներից է», այսինքն, այնուամենայնիվ, հանդիպում կար։

ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանը հերթական հարցազրույցում ֆրանսիական France 24 հեռուստաընկերությանը տարածաշրջան բերված վարձկան-ահաբեկիչների մասին հարցին ի պատասխան ասել է, որ տարբերությունը 1990-ականների սկզբի պատերազմից այն է, որ այն ժամանակ ևս կային որոշ ջիհադիստ վարձկաններ Աֆղանստանից և այլ վայրերից, սակայն դրանք անհատներ էին, իսկ այս անգամ իսլամիստ զինյալներ կամ ահաբեկիչներ են, ահաբեկչական խմբավորումներ: Ինչ վերաբերում է ապացույցներ ներկայացնելու Թուրքիայի պահանջներին, Ա․Սարգսյանը նշել է, որ 1915թ․ Հայոց ցեղասպանության համար էլ է Թուրքիան ապացույցներ ուզում։ Նախագահը հույս է հայտնել, որ ՄԱԿ-ի ԱԽ-ն հայտարարություն կանի, որով ճնշում կգործադրվի Թուրքիայի վրա, որպեսզի նա դադարեցնի իր ներգրավվածությունը:

Վարչապետի տիկին Աննա Հակոբյանը Ֆեյսբուքում գրառում արեց զոհված զինծառայողների մասին եւ կից հրապարակեց նրանց լուսանկարը․

«ՀՀ-ն չծնկեց, կանգնեց մինչեւ վերջ ու դա եղավ ձե’ր շնորհիվ։Դո’ւք կանգնեցիք մինչեւ վերջ։Դո’ւք չընկրկեցիք թշնամու սարսափազդու զենքերի առաջ։ Դո’ւք չհավատացիք թուլամորթներին ու չսասանվեցիք դավաճանների հարվածներից։ՀՀ-ն չծնկեց, կանգնեց մինչեւ վերջ ու դա եղավ ձե’ր կյանքի գնով, Գեւորգ, Արտավազդ, Մանվել, Գեւորգ։Մենք ձեզ հաղթանակած, հզոր, արդար, ծաղկուն հայրենիք ենք պարտք»։

ՊՆ ներկայացուցիչ Արծրուն Հովհաննիսյանը, հերթական գրառման մեջ, փորձում էր համոզել, որ նահանջը հոռետեսական կանխատեսումների պատճառ չպետք է լինի եւ բեկում լինելու է։

«Նահանջը պարտություն չէ, 1918-ին էլ կար նահանջ, 1941թ. Էլ կար նահանջ, 1992թ. Էլ կար նահանջ, բայց բոլոր այդ դեպքերում վերջում եղավ հաղթանակ։ Էլի է լինելու հաղթանակ», գրել էր նա։