Բարի գալուստ գրքերի աշխարհ.Հոկտեմբերի 7-ին նշվեց գրադարանավարի տոնը

Համայն աշխարհում մարդկությունն աշխատում է տարաբնույթ բնագավառներում ու մասնագիտությամբ:

Մի քանի խոսքով ներկայացնենք մեր երկրի կրթական կենտրոնների՝գրադարանների գործունեության ու գրադարանավարների գործունեության մասին: Հայաստանի գրադարանները բազմադարյան պատմություն ունեն։ Միջնադարյան աղբյուրներում նրանք կոչվել են գրատուն, գրանոց, արկեղք գրոց, գանձատուն, մատենադարան, դիվան, երբեմն էլ՝ նշխարանոց, նշխարախուց։ Եղել են վանքերին կից, երբեմն ունեցել են առանձին շինություն (Հաղպատ, Արգինա են)։

Տարածված են եղել վանքերին մոտակա քարայրային գրապահոցները, որտեղ տեղավորվում էր հաճախ մեծ քանակությամբ գրականություն։ Որոշ գրատներում գրադարակների դեր են կատարել որմնախորշերը։ 10-րդ դարում հիմնված Սանահինի և Հաղպատի վանքերը 13-րդ դարում արդեն ճանաչված էին իրենց հարուստ գրադարաններով։ Հայ գրքի կարևոր կենտրոններից է եղել նաև Տաթևի վանքի (9-րդ դարում) գրադարանները։

Հայտնի են Արգինայի և Հռոմկլայի կաթողիկոսական (10-րդ դարում) և Անիի արքայական (11-րդ դարում) գրադարանները։ Հիշատակություններ կան Կարսի արքայական, Հոռոմոս վանքի գրադարանի մասին։ Խոսելով գրադարանավարի մասնագիտության մասին կարող ենք նշել հետևյալը: Բազմաթիվ մասնագիտությունների շարքում առանձհահատուկ, բայց միևնույն ժամանակ հետաքրքիր ու յուրահատուկ աշխատանքներից է գրադարանավարի գործունեությունը:

Խոսելով այս աշխատանքի մասին,կարող ենք նշել այն հանգամանքն,որ նա պետք է լինի կիրթ,բարեհամբույր՝յուրաքանչյուր ընթերցողին ցուցաբերի անհատական մոտեցում և շուտափույթ կարողանա բավարարել նրա բոլոր պահանջները: Մեր օրերում գրադարանավարները հաճախակի են մեկնում վերապատրաստման դասընթացների՝ավելի կատարելագործելու մասնագիտական գիտելիքներն ու մասնակցելու փորձի փոխանակման ընթացքներին:Նշեմ,որ գրադարանը մի վայր է, որտեղ օրվա ընթացքում կարելի է հանդիպել ինչպես ուսանողների, աշակերտների,դասախոսների, այնպես էլ տարբեր մասնագիտությունների մարդկանց, ովքեր գալիս են այստեղ ոչ միայն զարգացնելու մասնագիտական գիտելիքներն, այլ նաև հանդիպելու, զրուցելու միմյանց հետ ու մասնակցելու հաճախակի կազմակերպվող զանազան ու հետաքրքիր միջոցառումներին:

Այսպիսով խոսելով հոկտեմբերի 7-ի մասին,կարող ենք նշել այն իրողությունն,որ այդ օրը Հայաստանի Հանրապետթյան գրադարանավարի օրն է։

Այս գեղեցիկ տոնը Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշմամբ մեր երկրում նշվում է 2004 թվականից: Թերթելով տոնի պատմական անցյալը կարող ենք ասել,որ Արևմտյան Եվրոպայում գրադարանավարի կոչումը պատվավոր էր: Տոնի ընթացքում պարգևատրում էին լավ աշխատանքի համար աչքի ընկած գրադարանավարներին։

Ժամանակի ընթացքում աշխարհի ամենահայտնի ու անհայտ գրադարաններում աշխատել են շատ հայտնի և նշանավոր մարդիկ՝ պետության ղեկավարներ, գիտնականներ, գրողներ, եկեղեցու սպասավորներ, երաժիշտներ՝տարբեր դերակատարում ունենալով գրադարանագիտության զարգացման գործում։ Այսպիսով՝ խոսելով ընթերցասեր ու մշակութասեր սիրված կրթօջախի՝ Հայաստանի ազգային գրադարանի մասին կարող ենք ասել,որ յուրաքանչյուր տարի, այս գեղեցիկ օրվա առթիվ՝ գրադարանային գործում ներդրած ավանդի համար մի շարք աշխատակիցներ պարգևատրվում են պատվոգրերով։

Այս տարի սիրված կրթական օջախում կրկին տոնական մթնոլորտ էր,ամենուրեք հնչեցին շնորհավորանքներ այս գեղեցիկ օրվա հետ կապված,իսկ մի շարք երախտավոր աշխատակիցների Հայաստանի Հանրապետության Կրթության, Գիտության, Մշակույթի և Սպորտի Նախարարության ու տնօրինության կողմից հանձնվեցին,ոսկե մեդալաներ, պատվոգրեր և շնորհակալագրեր:Այս գեղեցիկ միջոցառումը վարում էր Հայաստանի Թատերական գործիչների միության նախագահի օգնական Ռուզաննա Ռուստամյանը:Ցերեկույթը մեկնարկեց 44 օրյա պատերազմում նահատակների հիշատակը հավերժացնելու մեկ րոպե հարգանքի րոպեով:Միջոցառման ընթացքում բացման ու ողջույնի խոսքով հանդես եկավ գրադարանավար, գրականագիտության դոցենտ, բանասիրական գիտությունների թեկնածու, Հայաստանի ազգային գրադարանի տնօրեն Աննա Չուլյանը:

Իր խոսքում նա շնորհավորեց բոլորին մասնագիտական ու սիրված տոնի առիթով,ինչպես նաև շնորհակալություն հայտնեց իրենց կատարած դժվարին աշխատանքի համար՝նշելով,որ ահագին ծրագրեր ու անելիքներ կան առջևում,որոնք պետք է իրականացվեն համատեղ աշխատանքի ու ջանքերի արդյունքում,առաջնորդվելով մեկը բոլորին,բոլորը մեկին հայտնի ձևաչափով: Գեղեցիկ ու շնորհավորական ելույթով հանդես եկավ Հայաստանի Հանրապետության Կրթության, Գիտության, Մշակույթի և Սպորտի նախարարի տեղակալ Արա Խզմալյանն,ով իր խոսքում որակելով գրադարանավարի աշխատանքը որպես համեստության, զսպվածության, ավանդապաշտության խորհրդանիշ:

«Դժվար է երևակայել, թե քանի մարդ է ձեր շնորհիվ կատարելագործել իր միտքը, հղկել ճաշակը և բացահայտել իմացության աշխարհը: Գրադարանային աշխատանքը մի ամբողջ մշակութային շերտ է, որն այսօր լուրջ փոխակերպումների է ենթարկվում, նոր իրողությունների և մարտահրավերների առջև է կանգնում: Գրադարանը վերածվում է մշակութային ժամանցի միջավայրի, որտեղ արվում է ամեն ինչ՝ նախապատրաստելու ընթերցողի և գրքի հանդիպումը:

Շնորհակալ եմ բոլորիդ ձեր ամենօրյա նվիրված աշխատանքի համար,- ասել է փոխնախարարը և հավելել,- չկարծե՛ք, որ նորամուծություններով ընդհատվում են կարևոր ավանդույթները, որոնց կրողներն եք: Ձեզ մաղթում եմ խիզախություն՝ ընդունելու այդ փոխակերպումները և մարտահրավերները: Խոնարհումս ձեզ և ձեր աշխատանքին»:Գրադարանավարի օրվան նվիրված միջոցառումների ծրագրի շրջանակներում Հայաստանի մշակույթի աշխատողների ճյուղային արհմիության նախագահ Ժաննա Թորոսյանը արհմիության կողմից պատվոգրեր հանձնեց գրադարանի մի շարք աշխտակիցների: Ցերեկույթի ընթացքում Երվանդ Երկանյանի «Տխուրաչյա Միրհավ» ստեղծագործությունը կատարեց «Արար» երգչախումբը՝ գեղարվեստական ղեկավար՝ Գոռ Մելքումյան։Հարկ է նշել այն հանգամանքն,որ այս տարի հայտարարվել էր մի հետաքրքիր մրցույթ «Լավագույն գրադարան» խորագրով,որին մասնակցեցին պետական, համայնքային և այլ կազմակերպությունների շուրջ 70 գրադարաններ:«Լավագույն գրադարան» մրցույթն անցկացվել է ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության աջակցությամբ, իրականացրել է «Հայկական գրադարանային ասոցիացիա» հասարակական կազմակերպությունը: «Լավագույն գրադարան» խորագրով մրցույթի գնահատող հանձնաժողովի անդամներն են եղել ՀՀ Ազգային ժողովի գրադարանի տնօրեն Ֆաթմա Խաչատրյանը (հանձնաժողովի նախագահ), Հայաստանի ազգային գրադարանի տնօրեն Աննա Չուլյանը, գրադարանավար, ճարտարագետ Տիգրան Զարգարյանը, Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատան տեղեկատվական ռեսուրսների կենտրոնի տնօրեն Ներսես Հայրապետյանը և «Հայկական գրադարանային ասոցիացիա» հասարակական կազմակերպության փոխնախագահ Մադլենա Հովսեփյանը։Մրցույթն անցկացվել է առաջին անգամ, և նպատակն էր Հայաստանի Հանրապետությունում գրադարանների լավագույն աշխատանքի խրախուսումն ու հանրայնացումը, դիտարժան փորձի վերհանումը, հարափոփոխ աշխարհում գրադարանի ու գրադարանավարի դերի ամրագրումը՝ թիրախավորելով տեղեկատվության կառավարումն ու օգտվողների պահանջների բավարարումը:Այսպիսով՝պարգևատրման արարողությանն անմիջապես հաջորդել են 2021 թվականին հայտարարված մրցույթի ամփոփումն ու մրցանակների հանձնման արարողությունը:Մրցութային անվանակարգերը և հաղթողներն են՝«Լավագույն համայնքային գրադարան»՝ Սպիտակի քաղաքային գրադարան, «Լավագույն մարզային գրադարան»՝ Շիրակի մարզային գրադարան,«Լավագույն նորարար գրադարան»՝ Ավետիք Իսահակյանի անվան գրադարան, «Լավագույն գիտակրթական գրադարան»՝ ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարան, «Լավագույն մասնագիտական գրադարան»՝ Հանրապետական գիտաբժշկական գրադարան, «Հատուկ մրցանակ»՝ «Շիրակացու ճեմարան» միջազգային գիտակրթական համալիր:

Մրցույթի կազմակերպիչները նշեցին,որ սա լինելու է շարունակելի,տարեցտարի խրախուսելով նոր գրադարանների ու դրանց աշխատակիցների պարգևատրելով նոր անվանակարգերով ու խրախուսական մի շարք պարգևներով:Միջոցառման ավարտին պարգևատրվել են նաև ԱՊՀ երկրների «Գրքարվեստ» ամենամյա մրցույթի հաղթողները:

Գարիկ Ավետիսյան Լուսանկարները Հայաստանի ազգային գրադարանի ֆեսյբուքյան էջի