Նիկոլ Փաշինյանը դիվանագիտական զենք է գործի դրել. Коммерсантъ-ը` ՀՀ իշխանությունների` ՀԱՊԿ-ին դիմելու որոշման մասին

Ռուսական «Կոմերսանտ» պարբերականը հոդված է հրապարակել, որում անդրադարձել է ՀՀ իշխանությունների կողմից հայ-ադրբեջանական սահմանային լարված իրավիճակի կապակցությամբ ՀԱՊԿ-ին դիմելու որոշմանը:

Հոդվածում մասնավորապես ասվում է, որ Նիկոլ Փաշինյանը կառավարությանը հանձնարարել է դիմում պատրաստել Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությանը (ՀԱՊԿ). ռազմաքաղաքական բլոկ, որը տեսականորեն պետք է պաշտպանի իր անդամ երկրներին արտաքին ոտնձգություններից: Այս որոշման պատճառը Սյունիքի մարզի սահմանին գտնվող Սև լճի տարածքում ադրբեջանական զինուժի գործողություններն էին: Հակառակորդը, ըստ Երևանի, շուրջ 3 կիլոմետր ներթափանցել է Հայաստանի տարածք ու այնտեղ դիրքեր զբաղեցրել: Բաքուն նշում է, որ «ադրբեջանական զորքերի տեղաշարժը տեղի է ունենում Ադրբեջանին պատկանող դիրքերում»:

Օգնության են կանչում ՀԱՊԿ-ին

Հայաստանի իշխանությունները որոշել են օգտագործել ռազմաքաղաքական լծակը, որը նախկինում երբեք չեն օգտագործել: Խոսքը ՀԱՊԿ-ին դիմելու մասին է, ռազմաքաղաքական բլոկ, որում Հայաստանը գտնվում է Ռուսաստանի, Բելառուսի, Ղազախստանի, Ղրղզստանի և Տաջիկստանի հետ:

Համապատասխան որոշման մասին հինգշաբթի երեկոյան հայտարարել է Նիկոլ Փաշինյանը՝ Սյունիքի մարզում իրավիճակի սրումից հետո: Նրա խոսքերով ՝ ադրբեջանական զինուժը միտումնավոր հրահրում է նոր հակամարտություն:

«Ստեղծված իրավիճակը լիովին համահունչ է Հավաքական անվտանգության պայմանագրի 2-րդ հոդվածի երկրորդ պարբերությանը, համաձայն որի՝ մեկ կամ մի քանի մասնակից պետությունների անվտանգությանը, կայունությանը, տարածքային ամբողջականությանը և ինքնիշխանությանը սպառնացող վտանգի կամ սպառնալիքի դեպքում, մասնակից պետություններն անմիջապես գործի են դնում համատեղ խորհրդակցությունների մեխանիզմը՝ իրենց դիրքերը համակարգելու համար, նրանք մշակում և միջոցներ են ձեռնարկում այդպիսի պետություններին օգնություն ցուցաբերելու համար, -հավելել է նա:- Ելնելով դրանից ՝ ես հանձնարարում եմ արտաքին գործերի և պաշտպանության նախարարների պաշտոնակատարներ Արա Այվազյանին և Վաղարշակ Հարությունյանին և Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանին միջոցներ ձեռնարկել Հավաքական անվտանգության պայմանագրի 2-րդ հոդվածով նախատեսված խորհրդակցություններ սկսելու ուղղությամբ ՝ դիրքորոշումները համակարգելու և սպառնալիքը վերացնելու միջոցներ ձեռնարկելու համար»:

Փաշինյանը նաև ուշադրություն է հրավիրել այն փաստի վրա, որ «սադրանքների մեկնարկի օրը, Ադրբեջանը հայտարարել է մայիսի 16-ին 15 000 զինծառայողի մասնակցությամբ լայնամասշտաբ զորավարժություններ անցկացնելու մասին»:

Միևնույն ժամանակ, Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն նշել է. «Ադրբեջանական զորքերի տեղաշարժը տեղի է ունենում Ադրբեջանին պատկանող դիրքերում»:

«Համաձայն 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունների, կապված Հայաստանի հետ սահմանակից Լաչինի (Քաշաթաղ) և Քելբաջարի (Քարվաճառ) շրջաններում եղանակային պայմանների բարելավման հետ, տեղի է ունենում Ադրբեջանի սահմանապահ զորքերի ուժերի տեղակայում:

Ուժերը տեղակայված են մեր երկրին պատկանող դիրքերում: Այս գործընթացը տեղի է ունենում սովորականի նման և համակարգված բնույթ է կրում:Մայիսի 12-ից Ադրբեջանի Պետական սահմանապահ ծառայության ղեկավարությունը ուղարկվել է տեղանք, բանակցություններ են ընթանում հակառակ կողմի սահմանապահների հետ և ձեռնարկվում են իրավիճակը կարգավորելուն ուղղված քայլեր»,-ասվում է հաղորդագրության մեջ:

Ընտրություններին ընդառաջ

Իրավիճակի կայունացման գործընթացին ՀԱՊԿ հնարավոր մասնակցության մասին խոսակցություններն առաջացել են հայ-ադրբեջանական հակամարտության բոլոր սրացումների ժամանակ: Այնուամենայնիվ, փաստացի, կազմակերպությունը երբեք ակտիվ գործողություններ չի ձեռնարկել: Դա պայմանավորված էր նրանով, որ ռազմական գործողությունները գործնականում չեն ազդել Հայաստանի միջազգայնորեն ճանաչված տարածքի վրա, այլ իրականացվել են բացառապես Լեռնային Ղարաբաղում: Երբ բախումներ են սկսվել անմիջապես Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին, ինչպես 2020-ի հուլիսին, ՀԱՊԿ-ը սահմանափակվել է խորհրդատվություններով: 4 օր անց հրաձգությունը դադարել է, և ցանկացած հնարավոր լուծում կորցրել է ակտուալությունը:

Երկրորդ Արցախյան պատերազմի ընթացքում, որն ամբողջությամբ ծածկել էր տարածաշրջանի քարտեզը, ադրբեջանական որոշ հրթիռներ ընկել էին Հայաստանի տարածք, մասնավորապես ՝ ԼՂ-ին սահմանակից Վարդենիս քաղաք: Տեսականորեն սա կարող էր հիմք դառնալ ՀԱՊԿ-ին դիմելու համար, բայց Նիկոլ Փաշինյանը նախընտրել է դա չանել՝ ըստ երևույթին, գիտակցելով նման քայլի անօգուտությունը: Այնուամենայնիվ, Հայաստանի ընդդիմությունը նման որոշումը բաց թողած հնարավորություն է համարում և այն օգտագործում է որպես իշխանություններին քննադատելու ևս մեկ առիթ:

Հայաստանի պաշտպանության նախարարի պաշտոնակատար Վաղարշակ Հարությունյանը և արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնակատար Արա Այվազյանն արդեն հեռախոսազրույցներ է ունեցել ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասի հետ: Բայց դրանցից հետո ոչ մի անսպասելի հայտարարություն չի արվել: «ՀԱՊԿ-ն ուշադիր հետևում է իրավիճակի զարգացմանը Հայաստանի Սյունիքի մարզի սահմանամերձ շրջաններում: Իրավիճակի զարգացմանը զուգահեռ անհրաժեշտության դեպքում գործողություններ կձեռնարկվեն Հավաքական անվտանգության պայմանագրի և ՀԱՊԿ կանոնադրության դրույթների համաձայն», - միակ բանը, որի մասին հաղորդել են դաշինքից:

Ճիշտ է, Հայաստանում ՀԱՊԿ-ի հետ կապ հաստատելու գաղափարը համարվում է բավականին հեռանկարային: «Անկասկած, ՀԱՊԿ-ի միջամտությունից հետո Սև լճի շուրջ խնդիրը կլուծվի հօգուտ Հայաստանի, - Հայաստանի Առաջին ալիքի եթերում ասել է Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը:-Սա ոչ թե տեղային, այլ գլոբալ սադրանք է: Թշնամին հասկանում է, որ Ռուսաստանի օգնությամբ մենք հնարավորինս շուտ կվերականգնենք բանակը, ուստի նա նման քայլերի է դիմում»:

Երևանի Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն Ալեքսանդր Իսկանդարյանը «Կոմերսանտ» -ի հետ զրույցում բացատրել է, որ ՀԱՊԿ-ին ուղղված Հայաստանի դիմումը պետք է ընդունվի որպես Ռուսաստանին ուղղված դիմում: «Լուրջ դիտարկելու պարագայում ոչ ոք չի ակնկալում, որ ղազախներն ու ղրղզները զորքեր կուղարկեն այստեղ: Ակնկալվում է, որ Ռուսաստանը քայլեր կձեռնարկի»,-ասել է փորձագետը: