Ռուսաստանի ռազմավարական դաշնակցից վերածվել ենք Ռուսաստանի պրոտեկտորատի. Ռոբերտ Քոչարյան
Պետք է քրտնաջան աշխատանքով նոր անվտանգության համակարգ ձեւավորել Արցախում։ Այս մասին այսօր՝ հունվարի 27-ին, հայաստանյան մի քանի լրատվամիջոցներին տված հարցազրույցում ասաց ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը՝ անդրադառնալով հարցին՝ ի՞նչ կերպ է հնարավոր վերականգնել Հայոց բանակի մարտունակությունը։
«Մենք մոտավորապես 1996 թվականից ընտրել ենք մի մոդել, որի բանաձեւը եղել է հետեւյալը՝ երկու պետություն՝ մեկ բանակ։ Ըստ էության, Ղարաբաղի պաշտպանության բանակն այն ժամանակվանից լիարժեք ինտեգրված էր հայկական բանակի մեջ, հայկական բանակի մի մասն էր։ Պաշտպանության նախարարությունը Ղարաբաղում գրեթե կառույցներ չուներ, միայն զինկոմիսարիատներն էին։ Սա էր մեզ այդ ուժը տալիս։ Այն ժամանակ եւ Հայաստանի նախագահը, եւ Արցախի նախագահը՝ այն ժամանակ ես էի, ունեինք այն գիտակցությունը, որ միայն միասնական պաշտպանական համակարգով մենք կարող ենք դիմակայել, ստեղծվել է այդ համակարգը, եւ այդ միասնական բանակը 1994 թվականից համարվում էր տարածաշրջանի ամենից մարտունակ բանակը»,- ասաց երկրորդ նախագահը եւ հավելեց, որ հիմա վիճակը կտրուկ փոխվել է, այս մոդելը պետք է փոխել։
Ռոբերտ Քոչարյանի խոսքով՝ Ղարաբաղի բնակիչները բանակի մաս պետք է դառնան. «Պետք է ուսումնասիրել Իսրայելի փորձը, մարդիկ պետք է զենք ունենան, զենքը տանը պահեն, հագուստ ունենան։ Նույնիսկ եթե պետք լինի, ապա այդ մարդը պետք է իր աշխատանքի երկու օրը լինի դիրքերում։ Պետք է քրտնաջան աշխատանքով նոր անվտանգության համակարգ ձեւավորել Ղարաբաղում։ Ես գիտեմ, որ Վիտալի Բալասանյանը շատ լավ հասկանում է, որ նման կարգի քայլեր պետք է անել եւ աշխատում են դրա շուրջ»։
Երկրորդ նախագահը նշեց, որ եթե Ղարաբաղի պետականության անվտանգությունը միայն ռուս խաղաղապահներն ապահովեն, ապա պետականության մասին չենք կարող խոսել.
«Ռուս խաղաղապահները պետք է ապահովեն խաղաղապահի միսիան, պետք է թույլ չտան բախումներ Ղարաբաղի եւ Ադրբեջանի զինված ուժերի միջեւ։ Այսօր իրենք նաեւ ոչ միայն այդ ֆունկցիան են կատարում, այլ, փաստացի, այսօր իրենք անվտանգության երաշխավորն են Ղարաբաղի Հանրապետության։ Պետականության տակ ինչ հասկացվում է` մենք չունենք»։
Անդրադառնալով պատերազմի հետեւանքով մեր բանակի կորուստների թաքցնելուն՝ Ռոբերտ Քոչարյանն ասաց, որ ամենից լավ մեր կորուստների մասին գիտեն Ադրբեջանն ու Թուրքիան.
«Ո՞վ պիտի դա անի։ Ո՞վ այսօր գիտի՝ ինչ կորուստներ է ունեցել մեր բանակը։ Ամենից լավ մեր կորուստների մասին գիտեն Ադրբեջանն ու Թուրքիան, որովհետեւ խոցված ամբողջ տեխնիկան մնացել է այդ տարածքներում, որոնք այսօր իրենք են վերահսկում, այն, ինչը խոցվել է ավելի խորքում, նկարահանվել է։ Հիմա այդ գաղտնիքն ումի՞ց է։ Գաղտնիք պետք է լինի ոչ թե այն, ինչ կորցրել ենք, այլ այն, ինչն ունենք. դա իսկապես պետք է լինի պետական գաղտնիք։ Բայց երբ ՀՀ պետական գաղտնիքին ավելի լավ են տիրապետում Ադրբեջանն ու Թուրքիան, քան սեփական Պաշտպանության նախարարությունը, ի՞նչ պետական գաղտնիք, ծաղրո՞ւմ եք ժողովրդին»։
Երկրորդ նախագահն ասաց, որ այս պատերազմում մենք առնվազն 3 միլիարդի վնաս ենք կրել՝ նյութական կորուստների ձեւով. «Այս իշխանությունը խոստացել է 2 միլիարդ՝ բանակի մոդեռնիզացման վրա։ Մենք առնվազն 3 միլիարդի վնաս ենք կրել նյութական կորուստների ձեւով։ Հիմա նոր կոնցեպտ է պետք, նոր հայեցակարգ, թե ինչպիսի բանակ մենք պետք է ունենանք։ Մենք պետք է համալրենք կորցրածը։ Եվ ո՞վ պետք է անի դա. այն մարդիկ, որոնք ջանասիրությամբ, մեծ եռանդով քայքայո՞ւմ էին բանակը։ Պետք է հաշվառել՝ ինչ կորուստներ ենք ունեցել, գնահատել, ազնիվ լինել մարդկանց հետ, ասել՝ այո, սա է։ Հիմա սրա համար մեկը պիտի պատասխան տա՞, թե՞ ոչ»։
Ռոբերտ Քոչարյանի խոսքով՝ մենք տարածաշրջանում ունեցել ենք ամենամարտունակ բանակը, այդ պատճառով եղել ենք Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական դաշնակիցը, իսկ հիմա Հայաստանը Ռուսաստանի պրոտեկտորատն է.
«Մենք Ռուսաստանի հետ եղել ենք ռազմաքաղաքական դաշնակից։ Մենք պետք ենք եղել Ռուսաստանին նաեւ, որովհետեւ այսօրվա այս անկայուն աշխարհում մենք տարածաշրջանում ունեցել ենք ամենից մարտունակ բանակը. այդ միասնական բանակը գործուն էր։ Հիմա մենք այնքան ենք թուլացել, որ յուրաքանչյուր հարեւան երկիր կարող է մեզ գրավել. մենք սահմանները չենք կարողանում կամ չենք ուզում պաշտպանել։ Գիտե՞ք՝ ինչ կարգավիճակ է ստանում երկիրը, որը չի կարողանում պաշտպանվել։ Մենք չենք կորցրել Սյունիքը մեկ պատճառով՝ Ռուսաստանի ռազմական բազայի եւ Ռուսաստանի հետ պայմանագրի շնորհիվ։ Նման երկրների անունը պրոտեկտորատ է։ Այսօր մենք, փաստացի, Ռուսաստանի պրոտեկտորատն ենք Հարավային Կովկասում, որովհետեւ մեր անվտանգությունն ապահովում է Ռուսաստանը։ Այդ իշխանությունը հզոր երկրի ռազմաքաղաքական դաշնակցի կարգավիճակից մեզ դարձրել է այդ երկրի պրոտեկտորատը։ Ճակատագրի հեգնանքը նրա մեջ է, որ դա արել են մարդիկ, որոնք Ռուսաստանի դեսպանատան դիմաց ցույցեր էին անում՝ ռուսական բազան Հայաստանից հանելու համար։ Այսօր գեներալ Մուրադովն ավելի մեծ դերակատարություն ունի անվտանգության հարցերում, քան Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն գլխավոր հրամանատարը. սա նորմա՞լ է։ Մենք պետք է ամեն ինչ անենք, որ վերադառնանք Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական դաշնակիցը»։