Խորհրդարանում հակածխախոտային օրենսդրությունը քննարկելու կապակցությամբ փոխադարձ մեղադրանքներ են հնչել

Դեկտեմբերի 28-ին ՀՀ ԱԺ արտահերթ նիստի ժամանակ հակածխախոտային օրենսդրությունը քննարկելիս ակտիվ բանավեճեր են տեղի ունեցել եւ հնչել են փոխադարձ մեղադրանքներ:

Պատգամավորները, մասնավորապես, առաջարկել են հետաձգել օրենքի որոշ դրույթների գործարկումը՝ հաշվի առնելով երկրուս ստեղծված բարդ տնտեսական իրավիճակը: Առողջապահության նախարարությունը կտրականապես դեմ էր՝ սպառնալով, որ 2021 թվականին փոփոխությունները եւ լրացումները չընդունելու դեպքում երկրում ակտիվ ծխելու հետեւանքով կմահանա 310 մարդ:

Հայ պատգամավորները, օրինակ, առաջարկել են փոփոխություններ մտցնել «Ծխախոտային արտադրատեսակների եւ դրանց փոխարինիչների օգտագործման հետեւանքով առողջությանը հասցվող վնասի նվազեցման եւ կանխարգելման մասին» օրենքում՝ առաջարկելով հետաձգել մեկ տարով այդ օրենսդրական նախաձեռնության որոշ դրույթների ուժի մեջ մտնելը:

Ինչպես նշել է «Իմ քայլը» իշխող դաշինքից պատգամավոր Բաբկեն Թունյանը, 2020 թվականի փետրվարի 13-ին խորհրդարանն ընդունել է հակածխածոտային օրենսդրությունը, որը նախատեսում էր նաեւ գովազդի սահմանափակումներ եւ վարչարարական տուգանքներ:

«Օրենքի ընդունումից հետո մի քանի կարծիք է հնչել որոշակի տնտեսական ռիսկերի եւ հակասությունների մասին ԵԱՏՄ կանոնադրության հետ, նշվել են որոշ սոցիալական եւ իրավական հարցեր, եւ հայտարարվել է լրամշակումների անհրաժեշտության մասին»,-պարզաբանել է Թունյանը:

Նրա խոսքով, քանի որ COVID-19-ի հետեւանքով ծագած ֆորս-մաժորային հանգամանքները թույլ չեն տվել փոփոխությունների վրա աշխատել, իսկ որոշ դրույթներ չեն ազդում ծխախոտի տարածման վրա, սակայն լրջորեն կանդրադառնան բիզնեսի եւ տնտեսվարող սուբյեկտների վրա, որոնք ուժի մեջ են մտնում 2021 թվականին, ուստի առաջարկվում է հետաձգել դա մեկ տարով:

Նա նշել է, որ նախ խոսքը վերաբերում է ծխախոտի կամ դրա փոխարինիչների պիտակավորմանը, երկրորդ կարեւոր փոփոխությունն է, ըստ նրա, առեւտրի կետերում ծխախոտային արտադրանքը ցուցադրելու արգելքը, որն առաջարկվում է հետաձգել մեկ տարով, քանի որ դա կապված է փոքր առեւտրի կետերի ամսական եկամտի հետ, որն առանց այն էլ ցածր է ներկայիս պայմաններում:

«Մենք դեմ չենք ծխելու դեմ պայքարին, դեմ չենք կոշտ քայլերի կիրառմանը, սակայն հասկանում ենք, որ կարող են լինել որոշակի ռիսկեր, որոնք ներկայում ավելի մեծ վնաս կհասցնեն՝ հաշվի առնելով նաեւ կորոնավիրուսի եւ պատերազմի հետեւանքով ստեղծված բարդ տնտեսական իրավիճակը»,-ասել է Թունյանը:

Նրա խոսքով՝ ելնելով ներկայիս պայմաններից՝ առաջարկվում է ոչ թե չեղարկել այդ դրույթները, այլ հետաձգել դրանց ուժի մեջ մտնելը՝ չնայած նրան, որ որոշ դրույթներ հակասում են մի շարք կանոնադրություններին եւ պարունակում որոշակի ռիսկեր:

Իր հերթին, առողջապահության փոխնախարար Լենա Նանուշյանն ասաց, որ փոփոխությունները չեն նպաստում երկրի վիճակի բարելավմանը, այլ հակառակը՝ վնաս են հասցնում առողջապահական համակարգին:

«Մենք կարծում ենք, որ պետք չէ օպերատիվորեն քննարկել այն այս օրերին: Ինչ վերաբերում է տաքացվող ծխախոտի վնասի մասին մակնշմանը, ապա այն պետք է պարտադիր ռկա լինի եւ չթողնվի բիզնեսի հայացողությանը: Մենք չպետք է որեւէ արտոնություն տանք ծխախոտի որեւէ արտադրատեսակի»,-ասաց Նանուշյանը:

Նրա խոսքով՝ հետաձգման որեւէ օբյեկտիվ տնտեսական հիմնավորում չկա, իսկ պատգամավորների ներկայացրած թվերը միֆ են: Ընդ որում, նա չկարողացավ հիմնավորել իր խոսքերը:

Փոխնախարարը միայն նշեց, որ կորոնավիրուսի պայմաններում հակածխախոտային մոտեցումը ճիշտ է, քանի որ հիմնականում մարդիկ մահանում են ուղեկցող հիվանդություններից, եւ գլխավոր ռիսկը հենց ծխախոտն է:

Նանուշյանը հղում արեց միջազգային փորձագետների գնահատականներին, որոնց համաձայն, եթե Հայաստանի ողջ բնակչությունը հիվանդանա, ապա 117 հազար մարդ կգտնվի հոսպիտալացման, հիվանդության ծանր ընթացքի եւ մահվան մասով ամենաբարձր ռիսկի գոտում:

«Ծխախոտը շատ թանկ է նստում տնտեսության վրա: Մեր գնահատմամբ՝ երկրի տնտեսությունն ամեն տարի կորցնում է 273 մլրդ դրամ, ինչը հավասար է ՀՆԱ 4,2 տոկոսին: Մենք գնահատել ենք, թե որքան կնստի օրինագիծը երկրի վրա, եւ եթե մենք հետաձգենք երեք դրույթները, ապա տնտեսությունը կկորցնի գրեթե 35 մլն դոլար միայն 2021 թվականի ընթացքում: Օրինագծի ընդունման արդյունքում կգրանցվի 310 մահ»,-ասաց փոխնախարարը:

Նա նաեւ նշեց, որ ոչ վարակիչ հիվանդությունների բուժման ծախսերը կազմում են գրեթե 273,1 մլրդ դրամ, որից գրեթե 80 մլրդ դրամը նախատեսված է ծխելու հետեւանքով առաջացած հիվանդությունների բուժման համար:

Ընդհանուր առմամբ պատգամավորները կողմ են հանդես եկել ծխելու արգելքին, սակայն կարծիք են հայտնել, որ առաջարկվող փոփոխություններն անհրաժեշտություն են, իսկ ծխելու դեմ պայքարն անհրաժեշտ է առողջ ապրելակերպի համար:

Օրինակ, ինչպես նշեց Գեւորգ Պապոյանը, շեշտը դրվում է չծխելու եւ առողջ ապրելակերպ վարելու կոչերի վրա:

«Եթե յուրաքանչյուր ծխող ծխախոտի վրա օրական 2 դոլար ծախսի, ապա տարեկան դա կկազմի 700 դոլար, իսկ 20 տարում՝ 15 հազար դոլար, եւ դա կարող է լավ ստարտափ հանդիսանալ երեխային կրթության տալու համար»,-պարզաբանեց Պապոյանը:

Ի պատասխան՝ փոխնախարարն ակնարկեց, որ պատգամավորները ծխախոտային արտադրանքի լոբբինգ են անում, ինչի հետ կապված էլ առաջարկեց այդ փոփոխությունները:

Ինչպես նշեց Թունյանը, նախարարությունն իրավիճակը միակողմանի է ներկայացնում, եւ հղում անելով պետական կառույցներին՝ մեջբերում է միայն ԱՀԿ գնահատականը:

Նա նաեւ հավելեց, որ ըստ ֆինանսների նախարարության եզրակացության՝ փոփոխությունների ընդունումը կհանգեցնի պետբյուջեի եկամուտների վրա դրական ազդեցության: Նրա խոսքով՝ էկոնոմիկայի նախարարությունը նաեւ համարել է, թե վնաս կհասցվի տնտեսությանը, եթե օրենքը չհետաձգվի: Բացի այդ, պատգամավորի խոսքով, կան նաեւ գնահատականներ ԵԱՏՄ-ի գծով:

«Հայտարարություններ են արվում, դուք մեզ մեղադրում եք 310 մահերի համար, իսկ եթե խանութներում չներկայացվի ծխախոտային արտադրանք, ոչ ոք չի՞ մահանա: Չի կարելի հայտարարել եւ մեղադրել պատգամավորներին լոբբինգի մեջ, քանի որ մենք չենք պայքարում նախարարության դեմ, մենք փորձում ենք ինչ-որ բան փոխել՝ ի շահ տնտեսության»,-ընդգծեց Թունյանը: