Al-Arabia. Էրդողանը միշտ էլ հայտնի է եղել քաոս սերմանելու իր ձգտմամբ

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանը միշտ էլ հայտնի է եղել քաոս սերմանելու իր ձգտմամբ: Այսօր` նորագույն պատմության ամենաանհանգիստ շրջանում, Թուրքիան ամայացման իր կործանարար գործիքն օգտագործում է իր բոլոր քաղաքական եւ տնտեսական ձախողումները թաքցնելու համար, որոնք առանձնանում են քաղաքական իսլամի գաղափարախոսությամբ եւ արաբական երկրների վրա ազդելու պատրանքով: Դատարկ ազգայնական հռետորաբանությունն այլեւս ի վիճակի չէ թաքցնել տնտեսական թերություններն ու քաղաքական ձախողումները, գրում է Al-Arabia-ն:

«Հայաստանի նախագահ Արմեն Սարգսյանը հստակ հայտարարել է, որ« եթե Թուրքիան չդադարի դեմ գնալ քաղաքական մեյնստրիմին, չափազանց դժվար կլինի խաղաղ կարգավորման հասնել բանակցությունների միջոցով»: «Եթե Թուրքիան չկանգնեցվի, Կովկասում ցնցումներ կսկսվեն, եւ Անկարան իր վերահսկողության տակ կառնի միջազգային խողովակաշարերը», հավելել է նա:

Թուրքիան, որը դեռ անարխիայի է հակված, հերթական անգամ հայտարարեց Արեւելյան Միջերկրական ծովում վերջերս դադարեցված հետախուզական աշխատանքների վերսկսման մասին: Աշխարհին եւ Եվրամիությանը չհնազանդվելու նոր ակտը` նավթի եւ գազի հուսահատ եւ անխնա որոնումը Թուրքիայի կողմից բացատրում է քաղաքական անխոհեմությունն եւ կողմնակցությունը քաոսին, որն այն կիրառում է ողջ տարածաշրջանում: Թուրքիայում քաոսը տարածվում է Ադրբեջանից դեպի Լիբիա` Արեւելյան Միջերկրական ծովի ափի եւ Սիրիա միջով, որի նավթը Թուրքիան շահագործել է բացի իրաքյան նավթից` համագործակցելով ԻՊ ահաբեկչական կազմակերպության հետ:

Ինչպես պնդում է Հայաստանի նախագահը, Թուրքիան փորձում է Կովկասը «եւս մի Սիրիայի» վերածել, որպեսզի քաոս տարածի ողջ տարածաշրջանում` դրանով իսկ սպառնալով վերսկսել հին հակամարտություններն այս անհանգիստ տարածաշրջանում: Դա կվտանգի տարածաշրջանի կայունությունը եւ կվերադարձնի այն քաոսի եւ ահաբեկչության վիճակին, որը Թուրքիան սիրում եւ սատարում է: Թուրքիան նախկինում ապարդյուն փորձում էր Լիբիան նոր Սիրիայի վերածել Հյուսիսային Աֆրիկայում: Հուսանք, որ նա կձախողի նաեւ Կովկասում, ինչպես դա եղավ Լիբիայում: Ոչ ոք քաոս կամ պատերազմ չի սիրում:

Զինված Թուրքիային անմիջական եւ բացահայտ աջակցությամբ «շարժական աշխարհազորայինների» հայտնի քաղաքականությանը` սիրիացի վարձկանները, ցավոք, մասնակցում են ադրբեջանա-հայկական պատերազմին` կրկնելով լիբիական սցենարը. ահաբեկիչ վարձկանների հավաքագրումը Թուրքիայի քաղաքական կրեդոն է դարձել: Սակայն այս անգամ Թուրքիան գործարկել է իր սեփական զինվորականներին: Որոշ լրատվամիջոցներ հայտնում են, որ թուրքերը զինվորականների են ներգրավվել ասիական մահմեդական այլ երկրից:

Ձգտելով քաոս սերմանել Սեւծովյան տարածաշրջանում` Թուրքիան փորձարկեց ռուսական C400- ները ծովի վրա, ինչը զայրացրեց ԱՄՆ Պետդեպարտամենտին` հրապարակավ դատապարտելով այդ արարքը: Անցյալ տարի ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը նախազգուշացրեց Էրդողանին, որ նման քաղաքականությունը «լուրջ խնդիր կստեղծի, որը կարող է ԱՄՆ պատժամիջոցների հանգեցնել Անկարայի դեմ»:

Այժմ ոչ մայն ԱՄՆ պատժամիջոցներն են կախված Թուրքիայի գլխավերեւում. հնարավոր են նաեւ եվրոպական պատժամիջոցներ: Եվրոպական խորհրդի նախագահ Չարլզ Միշելը քննադատել է գազի հետախուզման վերսկսումը Միջերկրական ծովի արեւելյան հատվածում` այն որպես սադրանք որակելով: Նա նաեւ հաստատեց, որ «ԵՄ-ն մտադիր է դեկտեմբերին ուսումնասիրել իրավիճակը` Անկարայի դեմ պատժամիջոցներ կիրառելու հարցը դիտարկելու համար»:

Այս լուրը վկայում է, որ Եվրոպան արթնանում եւ գիտակցում է Արեւելյան Միջերկրական ծովում քաոս տարածելու Թուրքիայի մտադրությունների իրական վտանգը: Այդ սպառնալիքը դրդեց Եվրոպային ավելի ուժեղ աջակցություն հայտարարել Կիպրոսին եւ Հունաստանին:

Թուրքիայի վճռականությունը շարունակել թշնամական քաղաքականությունն իր բոլոր հարեւանների եւ ամբողջ տարածաշրջանի նկատմամբ մղում է նրան վտարյալ պետություն դառնալ, որն անկայունության եւ քաոսի հիմնական աղբյուրն է իր հասանելիության շրջանակներում` հաշվի չառնելով միջազգային իրավունքը: Ամերիկյան եւ եվրոպական պատժամիջոցները` դրանց կիրառման դեպքում, միջազգային միջամտության հնարավոր ամենաբարձր մակարդակը չեն լինի: Տարածաշրջանի շատ երկրներ, մասնավորապես` արաբական պետությունները, տնտեսական եւ «ժողովրդական» պատժամիջոցներ կկիրառեն թուրքական ագրեսիայի այս անիմաստ գործողությունների դեմ: Թուրքական ապրանքները բոյկոտելու կոչերը ոչ այլ ինչ են, քան մարդկանց տեղեկացվածության դրսեւորում Թուրքիայի քայքայիչ դերի մասին:

ԱՄՆ պետքարտուղար Մայքլ Պոմպեոն բացահայտ հայտարարեց Թուրքիայի քայքայիչ դերի մասին Ղարաբաղի տարածաշրջանում: Թուրքիայի` կայունացնող պետությունից քաոս սերմանող երկրի վերափոխումը բարդ եւ երկար պատմական համատեքստի մի մասն է: Աշխարհիկության եւ դրա հիմնադիր Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքի սկզբունքների դեմ պայքարը սկսվեց 1970-ականներից առաջ: Ապա հաջորդեց Նաջմուդդին Էրբաքանը, այնուհետեւ` Ֆեթուլլահ Գյուլենը` քաղաքական իսլամի երկու տխրահռչակ առաջնորդները: Ապա եկավ Էրդողանը` նրանց քաղաքականության ժառանգորդը, որը ավելի ուշ շրջվեց դրա երկու նախկին շեյխերի եւ ժամանակակից թուրքական պետության ինքնության դեմ: Դա շարունակում էր ղեկավարել պետությունը մի նպատակով` իրականացնել իր անձնական երազանքները եւ թյուր պատկերացումներն «Օսմանյան խալիֆայության» վերածննդի մասին, ինչպես նա է նախընտրում դա անվանել, ինչպես նաեւ ընդլայնել իր ազդեցությունն այն երկրների վրա, որոնք տուժել են Թուրքիայի տխրահռչակ կայսրության լծից` օկուպացիայից, որը մինչ այժմ արաբ ժողովուրդների եւ ամբողջ տարածաշրջանի պատմության մութ գլուխն է համարվում:

Փախստականների աճող թիվը Ղարաբաղից հիշեցնում է անցյալ դարի սկզբին թուրքերի կողմից հայերի դեմ իրականացված կոտորածը: Այդ վայրագություններն ու ցավը մինչ օրս հիշում են հայերը եւ ամբողջ աշխարհը: Միջազգային մակարդակով արգելված զենքի եւ կասետային ռումբերի օգտագործումն անզեն քաղաքացիների դեմ կրկին բորբոքում է այս հին վերքերը»: