Ինչու չի բանտարկվել Լևոն Տեր-Պետրոսյանը

«Հրապարակ» օրաթերթին տված հարցազրույցում երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը միտք է արտահայտել, որ 1998 թվականից հետո հանրային մեծ պահանջ կար բանտարկել Լևոն Տեր-Պետրոսյանին, սակայն ինքը գերադասել է անցյալի հետ կռվելու փոխարեն կառուցել ապագա: Ռոբերտ Քոչարյանն այդ արտահայտությամբ շոշափում է, իհարկե, մի քանի խնդիր՝ անշուշտ դիտարկելով հարցը իր հանդեպ իրավական հետապնդման համատեքստում:

Նախ՝ նա իհարկե շոշափում է այն հարցը, որ Հայաստանում իշխող համակարգը գործնականում իր պատմությունը, այսպես ասած, սկսում է 1998-ից առաջ, ոչ թե հետո, և այստեղ անշուշտ Ռոբերտ Քոչարյանն իրավացի է: Մյուս կողմից՝ Ռոբերտ Քոչարյանն իրավացի է նաև այն հարցում, որ ցանկացած դեպքում կառավարման տրամաբանության առանցքում պետք է լինի ներկա և ապագա կառուցելը, ոչ թե անցյալի հետ կռիվը: Միևնույն ժամանակ, սակայն, այստեղ կա նուրբ հարց:

Բանն այն է, որ եթե անցյալում գողացվել, յուրացվել, մսխվել է այնքան, որ փաստացի դա տեղի է ունեցել ապագայի հաշվին էլ, ապա ապագան կառուցելու համար անխուսափելի է դառնում անցյալից հաշիվ պահանջելը՝ հատկապես, երբ անցյալը էապես խոչընդոտում է այդ ապագայի կառուցմանը և փորձում է ոչ թե հաշտվել նոր իրողությունների հետ և գալ համաձայնության, այլ իր իսկ ժառանգություն թողած խնդիրներն օգտագործել նոր իշխանության դեմ:

Մեկ այլ առումով՝ եթե խոսքը Ռոբերտ Քոչարյանի գործի մասին է, ապա այստեղ խնդիրը մարտիմեկյան իրադարձություններն են, որոնց ընթացքում սպանվել է տասը մարդ, և որևէ մեկը չի կրել դրա համար պատասխանատվություն: Ռոբերտ Քոչարյանը, որպես այդ ժամանակ նախագահ և գերագույն գլխավոր հրամանատար, պատասխանատո՞ւ է տեղի ունեցածի համար: Եթե ոչ, ապա դատավարությունն ու իրավական գործընթացը նրա համար այդ բանն ապացուցելու հիանալի հնարավորություն են: Բայց երբ քաղաքի կենտրոնում հասարակական-քաղաքական զարգացումների գործընթացում պետության ուժի կիրառման հետևանքով սպանվում է տասը մարդ, ապա այստեղ առաջին պատասխանատուն բնականաբար այն սուբյեկտն է, որի հրամանատարության ներքո գործում է պետության ուժային մեքենան:

Այդ իմաստով համեմատությունը 1998-ից առաջ եղած ժամանակաշրջանի հետ փոքր-ինչ աբստրակտ է և վերացական: Այլ է հարցը, որ դիտարկենք խնդիրը ուղղակի ընտրակեղծարարության համակարգի ձևավորման ասպեկտով, որտեղ արմատը, իհարկե, 1995-96 շրջափուլն է:

Այդ ամենով հանդերձ՝ ինչ վերաբերում է 1998-ից հետո Տեր-Պետրոսյանին ձերբակալելու պահանջին ե այդ քայլին չգնալու որոշմանը, ապա Ռոբերտ Քոչարյանն ըստ երևույթին փոքր-ինչ չափազանցում է իր անձնական դերը այդ շրջանում: Բանն այն է, որ 1998-ից հետո, դե յուրե լինելով նախագահ, դե ֆակտո նա իշխանության որոշող դեմքը չէր: Կամ, այսպես ասած, Վազգեն Սարգսյան, Սերժ Սարգսյան և Ռոբերտ Քոչարյան «եռապետություն» էր՝ Վազգեն Սարգսյանի գերակայությամբ, կամ պարզապես Վազգեն Սարգսյանն էր որոշողը: Իսկ այդ դեպքում արդեն Տեր-Պետրոսյանի և ընդհանրապես մինչև 1998-ի ասպեկտը ներիշխանական իշխանափոխությունից հետո ստանում էր այլ գնահատական կամ մեկնաբանություն: Իսկ Վազգեն Սարգսյանի սպանությունից հետո արդեն Հայաստանում բացարձակապես այլ քաղաքական իրավիճակ էր, որտեղ առաջացել էր ներիշխանական թևերի սուր դիմակայություն և պայքար իշխանության համար, և որտեղ Ռոբերտ Քոչարյանն արդեն ուներ լուծելու բացարձակապես այլ խնդիրներ, իսկ Տեր-Պետրոսյանի թեման այլևս արդիական չէր:

Ավելին՝ պետք է նկատել նաև, որ Տեր-Պետրոսյանը հոկտեմբերի 27-ից անմիջապես հետո արել էր նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի շուրջ համախմբվելու կոչ՝ նրան դիտարկելով որպես պետության առանցք:

Նյութի աղբյուրը՝ 1in.am