Հայաստանի էներգահամակարգի զարգացման ամերիկյան ծրագիրը հաշվի չի առնում մեր իրողությունները

«Նվազագույն ծախսերով Հայաստանի էներգահամակարգի 2020-2036 թվականների զարգացման պլանը» մոդելը հաշվի չի առնում մեր երկրի իրողությունները: Այս մասին նոյեմբերի 25-ին լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարեց էներգետիկայի հարցերով փորձագետ, ՀՀ էներգետիկայի նախարարության ռազմավարական զարգացման վարչության նախկին ղեկավար, ՀՀ-ում «Ֆարտոֆին» էներգետիկ կոնսորցիումի ներկայացուցիչ Բաբկեն Գարոյանը:

Նրա խոսքով՝ հաշվետվության մեջ խոսք չկա էներգետիկ անվտանգության հայեցակարգի մասին, չկան ցուցանիշներ ջերմային էներգետիկայի ոլորտում պահանջարկի մասին: Ինչպես նաեւ անհասկանալի են սցենարները, որոնցով մինչեւ 2027 թվականն առաջարկվում է շահագործումից հանել Հայկական ատոմային էլեկտրակայանը: «Տվյալ կետը հակասում է ատոմային էներգետիկայի զարգացման ծրագրին, որն ընդունել է ՀՀ կառավարությունը: Մոդելի հեղինակները նաեւ հաշվի չեն առել էներգետիկայի ոլորտում Հայաստանի միջազգային պարտավորությունները, ինչպես նաեւ տարածաշրջանային ինտեգրման պրոցեսները»,- նշեց նա:

Փորձագետը նշեց, որ համաձայն զեկույցի՝ մինչեւ 2036 թվականը Հայաստանի բնակչությունը կհասնի 2,8 միլիոնի, չնայած նրան, որ երկրի իշխանությունները խոսում են մինչեւ 2050 թվականը 5 միլիոնի մասին: «Կարեւոր է, որպեսզի համապատասխան կառույցները հաշվարկներ անեն եւ ընդունեն այն, ինչը համապատասխանում է մեր իրողություններին, սակայն մտավախություններն աճում են, քանի որ ՀՀ տարածքային կառավարման եւ ենթակառուցվածքների նախարարությունում էներգետիկայի ոլորտում մասնագետներ չկան»,- նշեց Գարոյանը:

Փորձագետի կարծիքով՝ վերականգնվող էներգիայի զարգացումը շատ կարեւոր է, բայց չի կարելի կախվածության մեջ դնել ողջ համակարգը միայն երկնքում մի ամպից։ «Կան բոլոր անհրաժեշտ պայմանները, որպեսզի երկարացվի ՀԱԷԿ շահագործման ժամկետը նաեւ 2026 թվականից հետո։ Բացի այդ, մինչեւ ոլորտում արմատական փոփոխություններ կատարելը հարկ է այդ փոփոխություններից 2-3 տարի առաջ համապատասխան ազդանշաններ տալ»,- ամփոփեց փորձագետը։

Նշենք, որ Երեւանում նոյեմբերի 19-ին ներկայացվեց «Նվազագույն ծախսերով Հայաստանի էներգահամակարգի 2020-2036 թվականների զարգացման պլանը» հաշվետվությունը USAID «Շուկայի ազատականացումը եւ էլեկտրաէներգիայի վաճառքը» ծրագրի շրջանակում։ Ներկայացված մոդելներից մեկով նախատեսվում է, որ բնական գազի գինը սահմանին մինչեւ 2027 թվականը կբարձրանա 1000 խորանարդ մետրը 299 դոլարի, իսկ Հայկական ատոմակայանը կհանվի շահագործումից։ Բացի նշված սցենարից, հաշվետվության ներկայացման ժամանակ առաջարկվել են նաեւ Հայաստանի էներգաարդյունավետության զարգացման այլ մոդելներ։ Օրինակ, դրանցից մեկով նախատեսվում է ՀԱԷԿ շահագործման ժամկետը երկարացնել մինչեւ 2037 թվականը 600 մլն դոլար ներդրումների միջոցով, մյուսով՝ գազի գնի բարձրացում սահմանին 1000 խորանարդ մետրը մինչեւ 180 դոլար։ Կա նաեւ իրադարձությունների զարգացման սցենար՝ ՀԱԷԿ պահպանմամբ Հայաստանի էներգետիկ հաշվեկշռում, բայց գազի գինը մինչեւ 299 դոլար բարձրացնելով։