Մարդու գործունեությունն ազդեցություն է ունեցել մոլորակի վրա դեռևս մ.թ.ա. 2000 թվականին. գիտնականներ

Մարդու գործունեությունը սկսել է փոփոխել մոլորակն ու դրա կլիման շատ ավելի վաղ, քան կարծում էին գիտնականները՝ 4 հազար տարի առաջ: Այդ եզրահանգմանն են եկել Քվինսլենդի համալսարանի գիտնականները, որոնք հրապարակել են իրենց հաշվետվությունը Science պարբերականում, հաղորդում է ՏԱՍՍ-ը:

«Երկար ժամանակ մենք զգալիորեն թերագնահատել ենք հնագույն քաղաքակրթությունների ազդեցությունը Երկրի էկոհամակարգի վրա»,-պնդում են մարդաբանները, որոնք մասնակցել են լայնամասշտաբ հետազոտական նախագծում՝ ուղղված մոլորակի վրա մարդկանց գործունեության ազդեցության գնահատմանը:

«Իհարկե, մարդածին գլոբալ փոփոխությունների ժամանակակից տեմպերն ու մասշտաբները շատ ավելի են ազդում, քան հեռավոր անցյալում, սակայն երկարաժամկետ կումուլյատիվ փոփոխությունները, որոնք հնագույն հողագործներն ու անասնապահները գործադրել են Երկրի վրա, շատ ավելի լուրջ են, քան մենք ենթադրում ենք»,-ասել է Քվինսլենդի սոցիալական գիտությունների բաժնից դոկտոր Անդրեա Քեյը: Նրա խոսքով՝ մարդու առաջացրած հողային շերտի փոփոխությունը սկսվել է ոչ թե 20-րդ դարի կեսերին, այլ դեռեւս մ.թ.ա. 2000 թվականին:

Հետազոտությունը, որում մասնակցել է ավելի քան 250 գիտնական ամբողջ աշխարհից, թույլ է տվել մարդաբաններին վերլուծել մոլորակի վրա մարդու գործունեության ազդեցության աստիճանը վերջին 10 հազար տարիների ընթացքում: Ստացված տվյալները ցույց են տվել, որ արդեն 1850 թվականին մեր մոլորակը զգալի չափով փոփոխությունների էր ենթարկվել հնագույն որսորդների, ֆերմերների եւ անասնապահների կողմից:

Ինչպես նշում է դոկտոր Քեյը, շուրջ 10 հազար տարի առաջ Երկիր մոլորակում գերակշռում էր որսն ու սննդի հայթայթումը, սակայն մոլորակն արդեն գիտեր, ինչ է նշանակում գյուղատնտեսություն եւ անասնապահություն:

«Անգամ փոքրամասշտաբ գյուղատնտեսությունն առաջացնում է զգալի փոփոխություններ էկոհամակարգում, եթե կիրառվի բավականին երկար ժամանակ, իսկ մեր հեռավոր նախնիները իրենց գյուղատնտեսությունը վարում էին բավականին հիմնովին եւ միեւնույն վայրում»,-պատմել է հետազոտության մեկ ուրիշ մասնակից՝ դոկտոր Նիկոլ Բոյվինը: Նրա խոսքոց՝ ամբողջ աշխարհում էկոհամակարգերի ինտենսիվ փոփոխությունն ի հայտ է գալիս մ.թ.ա. 1-ին եւ 2-րդ հազարամյակում, իսկ դա նշանակում է, որ կարելի է պնդել, որ մոլորակի վրա մարդու գործունեության ազդեցությունը սկսվել է շատ ավելի վաղ, քան 20-րդ դարում, երբ, ինչպես համարվում է, սկսվել է Երկիր մոլորակում մարդու գլոբալ գերիշխանության դարաշրջանը: