Թռչող տաքսիներ, ռոբոտներ և գենամոդիֆիկացված մարդիկ. արքայազն Մոհամեդի $500 մլրդ արժողությամբ երազանքը
Սաուդյան Արաբիայի գահաժառանգը հավակնոտ ծրագիր ունի՝ կառուցել Neom ֆուտուրիստական քաղաք։ Պլանը ցնցող է թափի եւ ցանկությունների առումով։ The Wall Street Journal-ը բացահայտում է որոշ մանրամասներ, թե ինչպիսին է լինելու «ապագայի քաղաքը», որի վրա արքայազնը մտադիր է ծախսել 500 մլրդ դոլար՝ ծածկելու համար 10 հազար քառակուսի մետր ժայռոտ անապատը, եւ ներգրավի «աշխարհի մեծագույն ուղեղներին ու լավագույն տաղանդներին»՝ աշխատելու եւ ապրելու այստեղ եւ ստանալու ամենաբարձր աշխատավարձը։
Քաղաքի բնակիչները տեղաշարժվելու են անօդաչու տաքսիներով, իսկ ռոբոտները մաքրելու են նրանց տները։ Նրանց քաղաքը հետին պլան կմղի Սիլիկոնային հովիտը տեխնոլոգիաների ոլորտում, Հոլիվուդը զվարճությունների եւ Ֆրանսիական Ռիվիերան՝ հանգստի ոլորտներում։ Այստեղ կիրականացվի գենետիկ մոդիֆիկացման նախագիծ՝ մարդկանց ավելի ուժեղ դարձնելու համար։
Այս գաղափարները ներկայացված են Boston Consulting Group, McKinsey & Co-ի խորհրդականների եւ Օլիվեր Ուայմանի գաղտնի փաստաթղթերի 2300 էջում, որոնք The Wall Street Journal-ը վերլուծել եւ քննարկել է նախագծում ընդգրկված մարդկանց հետ հարցազրույցներում։ 2018-ի սեպտեմբերով թվագրված փաստաթղթերը առաջարկում են ավելի մանրամասն մոտեցում Neom-ին եւ նրա պլանավորմանը։
Թագաժառանգի հանձնարարությամբ խորհրդականները ստեղծել են գիտական ֆանտաստիկայի եւ կորպորատիվ գաղափարների խառնուրդ։ Բայց տեղի ցեղերը բռնի կտեղահանվեն։ Դատական համակարգը, որը մշակվել է Latham & Watkins ընկերության կողմից, կնախատեսի դատավորների ենթարկումն անմիջապես թագավորին եւ գործելու շարիաթի օրենքներին համապատասխան։
«Դա պետք է լինի ավտոմատացված քաղաք, որտեղ մենք կհետեւենք ամեն ինչին»,- ասվում է փաստաթղթերում։ «Քաղաք, որտեղ համակարգիչը կարող է տեղեկացնել հանցագործությունների մասին»։
Neom-ի նախկին աշխատակիցները եւ նախագծին ծանոթ մարդիկ ասում են, որ չգիտեն, թե պլանի որ մասը կդառնա իրողություն ֆինանսավորման եւ տոխնոլոգիական սահմանափակումների պոտենցիալ խնդիրների պատճառով։
Նավթից ստացվող եկամուտների փոխարեն արքայազնը ցանկանում է, որպեսզի Սաուդյան Արաբիան արտադրի ապրանքներ եւ ծառայություններ, որոնք սաուդցիները ներկայում գնում են արտասահմանում։
Բայց 500 մլրդ դոլար ծախսելը Neom-ի կառուցման համար եւ միջոցներ չներդնելը Սաուդյան Արաբիայի գոյություն ունեցող քաղաքների զարգացման համար նշանակում են, որ արքայազնը հավակնոտ ծրագիր ունի։ Օտարերկրյա ընկերությունները վաղուց խուսափում են ներդրումներ անել երկրում ոչ թափանցիկ իրավական համակարգի, կոռուպցիայի եւ սոցիալական սահմանափակումների պատճառով, որոնք արգելում են ալկոհոլի օգտագործումը եւ պահանջում, որ կանայք ուղեւորությունների թույլտվություն ստանան տղամարդ հարազատներից։ Արքայազնը պարզել է, որ այդ կառույցներն այնքան են արմատավորվել, որ ավելի հեշտ է նոր քաղաք կառուցել, քան փոխել գոյություն ունեցողները։
«Neom-ի ստեղծումը՝ անկախ համակարգերով ու կանոններով, կապահովի լավագույն սպասարկումների հասանելիությունը առանց սոցիալական սահմանափակումների»,- ասել է նա Neom-ի տնօրենների խորհրդի առաջին նիստում։