Անցումային արդարադատությունը արտակարգ դատարանների ձևավորումը չէ, այլ դատավորների օրենսդրական ճանապարհով մաքրում, զտում, համակարգի կայացում․ ԱԺ նախագահ

«Անցումային արդարադատության գործիքների կիրառման հեռանկարները Հայաստանում» խորագրով հրավիրված խորհրդարանական լսումներին բացման ելույթով հանդես եկավ ԱԺ նախագահ Արարատ Միրզոյանը։

Նա նշեց, որ լսումները մի շարք հարցերի պատասխաններ պետք է տա, մասնավորապես ի՞նչ է ի վերջո անցումային արդարադատությունը, ինչպիսի՞ գործիքներ ունի, որքանո՞վ է անհրաժեշտ ՀՀ-ում այս փուլում կիրառել անցումային արդարադատության գործիքները, այդ գործիքներից ո՞րն է անհրաժեշտ կիրառել, ի՞նչ չափով, ո՞րն է վերջնանպատակը, ինչպիսի՞ն է միջազգային փորձը և այլն։

Իսկ մինչ այդ նա նշեց, որ սկզբի համար պետք է հասկանան, թե ինչու գործող դատական համակարգը չի կարող բավարարել արդար դատական համակարգ ունենալու սկզբունքին և ինչու անցնել այդ նոր գործիքներին։

«Բոլորիս համար փաստ է, որ դատական համակարգն ունի լրջագույն խնդիրներ, որոնք այս մեկ տարում ոչ միայն չեն լուծվել, այլև պատուհաս են դարձել և իբրև հսկա ժայռ կանգնած են հետագա ժողովրդավարության կայացման ճանապարհին»,-ասաց նա և նշեց, որ ՀՀ-ն պսևդոժողովրդավարությունից անցում է կատարել ժողովրդավարության, մինչդեռ դատական իշխանությունը շարունակում է ապրել հին ՀՀ-ի կանոններով, որտեղ Սահմանադրությունը, օրենքները մի բան են, իսկ խաղի կանոնները, որոնցով դատական համակարգն առաջնորդվում է, մի այլ բան են՝ կոռուպցիոն սխեմաներ, ազգակցական կապեր, կաշառք։

ԱԺ նախագահը նշեց, որ ինքը վստահաբար չի պնդում, որ դա բոլոր դատավորներին է վերաբերում, բայց որ, ըստ նրա, չկա վստահություն, արդեն իսկ խոսում է այստեղ լրջագույն խնդիրների մասին և որ արագ և գիտակցված որոշումներ կայացնելու ժամանակն է։

«Կիսում եմ այն գնահատականները, որ այժմ պետք է կիրառվի անցումային արդարադատությունը, հիմա լավ ժամանակ է, չէր կարելի անել ավելի շուտ և ուշացնել»,-ասաց նա։

Արարատ Միրզոյանը նշեց, որ ակնհայտորեն իշխանության մյուս թևերը չեն ազդում դատական համակարգի վրա, բայց դատական համակարգը ազդեցություն կրում է այլ օղակներից, և սա իսկապես խնդիր է։ «Մյուս կողմից անցումային արդարադատությունը նպատակ ունի ոչ թե սրել իրավիճակը, այլ բարելավել»,-ասաց նա և հավելեց, թե կարևոր է նաև կիրառման չափը, ձևը, միջազգային փորձի դիտարկումը։

ԱԺ նախագահը խոսեց նաև համերաշխության մասին։ «Համաձայնեք, մենք չենք կարող գործող դատարանների միջոցով գործեր հարուցել, տասնյակ հարյուրավոր քաղաքացիների, օրինակ՝ ընտրական պրոցեսների վրա, այդ թվում՝ ուսուցիչների, ՏԻՄ անդամների ազգականների դատապարտել, բայց կարող ենք տալ գնահատական և հավաստիացնել, որ ՀՀ-ում այլևս նման բան տեղի ունենալ չի կարող»,-ասաց նա։

Տնտեսական հանցագործությունների մասին ասաց, որ պետք է հասկանալ, թե ինչպես կիրարկել անցումային արդարադատությունը, վերադարձնել հանրապետությունից գողացվածը և ապրել խաղաղ կյանքով։

Արարատ Միրզոյանը նշեց, թե պետք է նաև այն հարցին պատասխանել, թե ինչ չէ անցումային արդարադատությունը և նշեց, որ դա չի ենթադրում արտակարգ դատարանների ձևավորում, այլ որ զանազան դատավորների օրենսդրական ճանապարհով մաքրի, զտի, կայացնի գործող դատական համակարգը։