Ես չգնամ, նա չգնա , ինչպե՞ս պիտի Հայրենիքս անկախանա

Ես չգնամ, նա չգնա , ինչպե՞ս պիտի Հայրենիքս անկախանա

Արմեն Միսակյան

ԱՐՄԵՆ ՌԱԶՄԻԿԻ ՄԻՍԱԿՅԱՆ, նա եզակիներից էր, անկրկնելի: Մի զարմանալի սովորություն ուներ' ռմբակոծության ժամանակ իր մարմնով ծածկում էր կողքիններին: Արմեն Միսակյանն իմ զինվորն էր, ամենասիրելի զինվորը: Հզոր էր, բայց փխրուն սիրտ ուներ, որ խոցվում էր ամեն չար ու վատ բանի հանդիպելիս: Էությունը լի էր պոեզիայով, երաժշտությամբ. բանաստեղծություններ էր գրում, երգեր հորինում, նվագում երաժշտական մի քանի գործիքներ: Անշուշտ, շատ բան գալիս էր ծնողներից: Հայրը' Ռազմիկ Միսակյանը, Պոլիտեխնիկական ինստիտուտի դասախոս, մայրը' Լիլիկ Սարգսյանը, «Հայպետնախագիծ » ինստիտուտի գլխավոր մասնագետ, իր առաջին ուսուցիչներն ու կյանքի նկատմամբ հայացք սերմանողները եղան: Ահեղ երկրաշարժի օրերին հավատարիմ շան' Քեջի հետ նա Լենինականի փլատակներից բազմաթիվ կյանքեր փրկեց: Ավարտեց Երևանի պոլիտեխնիկական ինստիտուտի կիբեռնետիկայի բաժինը: Լուսավոր երազանքներ ուներ, ու մեկը' յոթ զավակ ունենալն էր: Իրենց' մի եղբայր, մի քույր լինելը թերություն, սխալ էր համարում: Շարժման օրերին ինքն ու քույրը ընտանիքներով մեկնեցին Սիսիանի սահմանամերձ գյուղերից մեկը. հող էին մշակում, անասուն պահում: Հաճախ ասում էր' մեր սահմանները թափուր չպետք է լինեն, կյա’նք պիտի լինի այնտեղ, այդպե’ ս միայն ուժեղ կլինենք: Տեսնել էր պետք, թե նկարչական հակումներ ունեցող, նրբին ժանյակներ հյուսող Աննան ինչպե՜ս էր կով կթում' ճարպիկ ու սովոր, ասես ամբողջ կյանքը քաղաքում չէր ապրել: Գարեգին Նժդեհի աննկուն դասերով էր ապրում Արմենը, հայրենիքն իր արյունն էր, հարազատ, անբաժանելի: Երկու տարի անընդմեջ միասին էինք: Նա իմ կարգապահ ու անտրտունջ զինվորն էր: Հավատարիմ շունը' Քեջը, անբաժան էր նրանից: Հետախույզ էր Արմենը, միշտ դժվարին իրավիճակներում ամեն անգամ թշնամու թիկունքից վերադառնում էր արժեքավոր տեղեկություններով: Հրաշալի տիրապետելով ցանկացած զենքի' հետախուզության գնալիս գերադասում էր հետը միայն սառը զենք վերցնել: Այս ամբողջ ընթացքում սահմանային տաք կետերում էր' Տավուշում, Վայքում, Կոռնիձորում…: Լաչինում էր, որ ողբերգական լուրը նրան տուն բերեց. դժբախտ պատահարից մահացել էին քրոջ երկու երեխաները: Հարվածը ծանր էր, դաժան: Արմենը շատ էր կապված փոքրիկների հետ, բայց մահվան քառասուն օրը չլրացած' նա կրկին կռվի դիրքերում էր, թեև ես նրան թույլ չէի տվել: Միշտ միասին էին' ինքն ու քրոջ ամուսինը' Տիգրանը: Ուզում էին այնքան տանը մնալ, որ Արմենի քույրը հնարավորություն ունենար հղիանանալու, վշտակորույս ընտանիքին դա այնքան էր անհրաժեշտ: Նոր զավակն, անշուշտ, պիտի ամոքեր մոր վիշտը: Դիրքերը հասնելու երկրորդ օրն էլ հենց կատարվեց ողբերգությունը:

Այդ օրը Արմենը մի քանի անգամ անցավ թշնամու դիրքերը' ինչպես միշտ բերելով կարևոր նշանակություն ունեցող տեղեկություններ: Վերադարձին, մեր դիրքերի հետևում, մեր գրաված տարածքում հայտնաբերում է չորս ական: Իր խառնվածքին բնորոշ անհանգստությամբ սկսում է վնասազերծել դրանք: Երեքը բարեհաջող վնասազերծում է, չորրորդը հակատանկային ական է լինում, այսպես կոչված, «Սյուրպրիզ», երբ վերևինը վնասազերծելիս տակինը պայթում է…: Յոթ ժամ շարունակ տղաները հավաքում էին քաջարի ընկերոջ մասունքները: Արմեն Միսակյանի երեսունը նոր էր լրացել և, ավա՜ղ, այս գարունը վերջինը եղավ: Կորուստներում կարծրացած, կորուստների սովոր ջոկատի տղաները այս մի կորստյան հետ այդպես է լ չեն հաշտվում: Նա եզակիներից էր, անկրկնելի: Մի զարմանալի սովորություն ուներ. ռմբակոծության ժամանակ իր մարմնով ծածկում էր կողքիններին: Հայրը պոեմ է նվիրել որդուն, որ վշտի պոռթկում է և, սակայն, ամեն տողից հորդում է գիտակցումն այն բանի, որ իր որդին հայրենիքի քաջ զինվորն էր, քաջ պաշտպանը: Ափսո՜ս, Արմեն, որ երազանքդ' տունդ բերդ Սիսիանի սահմանագլխում, յոթ զավակներիդ' յոթ քաջ զինվոր, անկատար մնաց: Երկու տարեկան դուստրդ հասակ կառնի ու, իմանալով կյանքիդ գեղեցիկ պատմությունը, հպարտություն կզգա: Իսկ ես համեստ ու համառոտ իմ այս գրվածքով ուզում եմ դիմել մեր մայրերին ու նրանց որդիներին. հազար ու մի պատրվակով, ծանոթ ու բարեկամ մեջտեղ բերելով, մի’ խուսափեք զինվորական պարտականությունից: Զինծառայությունը ամեն հայ պատանու սրբազան պարտքն է հայրենիքի ու մոր առաջ: Հայրենիքի համար դժվարին պահին չկա ապահով տեղ, և ամեն ինչ' սեր, հարստություն և վայելում ունայն է: Միայն հայրենիքի նվիրումն է գեղեցկություն և իմաստ տալիս այդ բոլորին:

(«Առագաստ», 1993թ., թիվ 11)
Գումարտակի հրամանատար' ԿՈՐՅՈՒՆ ՂՈՒՄԱՇՅԱՆ

Հայոց Աղավնիներ, ֆեյսբուք