Ի՞նչ նշանակություն ունի և ինչպե՞ս է պատրաստվում նշել Վարդավառը ֆեյսբուքյան հասարակությունը. ֆեյսբուքո՞ւմ, թե՞ ֆեյսբուքից դուրս

Վաղը Վարդավառ է: Ոմանց համար տոնը մեծ խորհուրդ ունի, ոմանց համար էլ այն պարզապես զվարճանք է: Operativ.am-ի թղթակիցը փորձեց պարզել ֆեյսբուքյան հասարակությունից, թե ի՞նչ խորհուրդ ունի Վարդավառը վերջինիս համար, ինչպե՞ս և որտե՞ղ արժի անցկացնել տոնը:

Հավանակաբար մեզանից քչերին է հաջողվել Վարդավառի օրը քննություն հանձնել: Սևան Աղաջանյանն այն քչերից է, ում նման բախտ վիճակվել է: Պատմելով Վարդավառի հետ կապված իր հետաքրքիր հիշողությունները՝ Սևանը նշեց. «Փոքր ժամանակ ամբողջ ամառ անհամբեր սպասում էի, թե երբ է Վարդավառի օրը լինելու, որ մի լավ ջրոցի խաղայինք: Այն ժամանակ ուրիշ էր, նախ ոչ մի երթուղային կամ այլ տրանսպորտային միջոցների չէին ջրում, անցորդերի նկատմամբ էլ մեղմ էին լինում: Եթե ասենք դիմացինը խնդրում էր, որ հիվանդ է կամ հյուր է գնում, չջրեն, ապա չէին ջրում, իսկ մարդ էլ կար, որ դեռ կաթիլ անգամ ջուր չէր եղել, բայց սկսում էր վիրավորել երեխաներին, ապա նա հաստատ ամբողջությամբ լողանում էր ջրի մեջ, նոր շարունակում ճանապարհը: Բուհի ընդունելության քննությունս էլ 6 տար առաջ եղել է Վարդավառի օրը: Պատկերացրեք, որ ամբողջ օրը չէի ջրվել: Դե համալսարանի բակում մարդիկ սպասում են իրենց երեխաներին, բոլորը լուրջ հայացքներով, ինչ ջրելու մասին է խոսքը, բայց գերազանց քննությունս հանձնելուց հետո, ամբողջ օրս լարված անցկացնելուց հետո գալիս եմ տուն, դուռը բացում է քույրս, ու մի ամբողջ դույլ սառը ջուրը ուղիղ գլխիս է թափվում: Իսկ ես մտածում էի, թե հեսա դուռը կբացի, ինձ կպաչի ու կասի, ապրես, որ լավ ես հանձնել քննությունդ: Իսկ ավելի ուրախ այս տոնը կարելի է անցկացնել՝ առավոտյան շուտ ընկերախմբով քաղաքից դուրս մեկնելով:

Էդգար Խաչատրյանի համար տոնն ունի իր գրավչությունը. «Սա այն եզակի տոներից է, երբ հայն իր հեթանոսական անցյալը չմոռանալով, պահպանում է իր քրիստոնեական դիմագիծը: Այժմ նախընտրում եմ ջրոցի խաղալ ընկերական միջավայրում: Սասունցիների մոտ Վարդավառի տոնը համընկնում է Մարաթուկի ուխտի օրվա հետ: Այնտեղ մեղրամոմից մոմեր են պատրաստում և վառում Մարութա Սուրբ Աստվածածին եկեղեցում: Ահա ես էլ լինելով սասունցի՝ երազում եմ մասնակցել այդ տոնին, ուզում եմ վառել իմ մեղրամոմից մոմն այնտեղ, ու սասնա ջրերով ջրոցի խաղալ իմ պապերի հողում»:

Լիանա Հովհաննիսյանի համար Վարդավառը մանկության ամենավառ տոներից էր, այն քչերից, որը Լիանան սիրում էր, քանի որ այդ օրը կարելի էր՝ «Ինչ չարություն ասես չէի անում, բայց այդ օրը պատժվել չկար: Այս տարի յուրովի ենք նշելու, գնալու ենք եկեղեցի օրհնվենք, ջուրն էլ օրհնել տանք, և քրիստոնեական օրհնությունով հեթանոսական ծես անենք. ցողենք այդ ջրով մեր տունը, բակը, մեզ, հետո կեսօրին գնալու ենք սար: Մեզ հետ տանից կվերցնենք ավանդական հայկական ուտեստներ: Եթե հասցնենք, երեկոյան էլ կիջնենք Սևան, լիճ կմտնենք: Իսկ առհասարակ նշեմ, որ Մարտունիում Վարդավառը շատ ճոխ են նշում, պարտադիր բոլոր ընտանիքները գառ ունեն պահած, որ այդ օրը մատաղ անեն: Այստեղ մեծ ու փոքր չկա. այդ օրը բոլորն առանց բացառության խաղում են»:

«Վարդավառը հինգ տաղավար տոներից մեկը, որը միշտ սկսվում է իրեն նախորդող պահքով: Շաբաթ օրն ավարտվում է պահքը, իսկ երեկոյան սկսվում է նախատոնակը, իսկ արդեն կիրակի առավոտ իմ Վարդավառը սկսվում է տոնական պատարագով: Պատարագից հետո` արդեն հենց եկեղեցու բակում, սկսում ենք խաղալ, հետո թրջված-ուրախացած ընկերներով գնում ենք քաղաքից դուրս՝ այնտեղ շարունակելու: Ամեն տարի տարբեր տեղեր ենք գնում՝ մի տարի Գավառ, մոյսւը՝ Աշտարակի ձոր, Չիչխան կամ ուր հարմար լինի: Իսկ երբ փոքր էի, Վարդավառն ինձ համար միայն բակի երեխաների, կանանց, տղամարդկանց հետ առավոտից երեկո ջրոցի խաղալն էր: Հիմա՝ ավելի հասուն տարիքում, արդեն մոտ 8 տարի է այն ինձ համար կարևորվում է որպես եկեղեցական տոն՝ Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության տոն»,-Վարդավառի խորհուրդն այսպես բացատրեց Հասմիկ Թադևոսյանը:

Կնյազ Սարոյանի համար տոնը վերափոխման իմաստ ունի: «Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Հայ եկեղեցու 5 տաղավար տոներից մեկի՝ Վարդավառի, գլխավոր խորհուրդը Քրիստոսի պայծառակերպությունն է, ինչպես և ներկայացված է ավետարանական պատմության մեջ, ուստի ինձ համար տոնի հիմնական նշանակությունը կյանքի վերափոխման իմաստի մեջ է: Այս առումով Վարդավառն առավելապես ընդունում եմ որպես կյանքի մեղավոր ցանկությունների և սխալների ուղղման հնարավորություն, որը թույլ կտա հոգևոր հանգստություն ստանալ կամ նույնն է թե պայծառակերպվել: Ինչ վերաբերվում է միմյանց վրա ջուր ցողելուն՝ ապա պետք է նշեմ, որ չնայած այն ինքնին չունի հոգևոր խորհուրդ, սակայն չպետք է մոռանանք նաև այն, որ ջուրն ընկալվում է որպես Աստծո արարչագործության, այսպես ասած, գործիքներից մեկը: Հետևաբար, արդեն այս դեպքում հետևելով ժողովրդական ավանդույթին տոնից տոն մասնակցում եմ նաև «ջրելուն», աշխատելով տոնի խորհուրդը միայն չտեսնել դրանում: Տոնն այս տարի նշելու եմ Գեղարդի վանքում և Գառնու տաճարում, որտեղ Երիտասարդական ակումբների դաշնությունն առաջին անգամ Հայաստանում կազմակերպել է երիտասարդական միջազգային փառատոն, որը խոստանում է լինել անչափ հետաքրքիր՝ հոգևոր, ազգային և ավանդական մասերից բաղկացած»:

Սաթենիկ Գասպարյանի կարծիքով Վարդավառը ընտանեկան տոն չէ և պետք չէ միայն ընտանիքով նշել: «Ընդհանրապես մեզ մոտ՝ Մարտունիում, Վարդավառն ավելի ճոխ է անցնում: Այստեղ տոնին ավելի մեծ նշանակություն է տրվում: Ինձ համար ջրվելը մեծ նշանակություն ունի, որովհետև հավատում եմ, որ ջուրը մաքրում է: Երբ փոքր էինք, հայրիկս պարտադիր մալինայի վարդերը քաղում էր, լցնում ջրի մեջ ու առաջինը մեզ էր ջրով ջրում: Այստեղ մեծ, թե փոքր, բոլորս խաղում ենք: Աստված չանի՝ մեքենայի պատուհանները բաց լինեն… Ինչ վերաբերում է նշելուն, ապա ամեն տարի տարբեր ենք նշում: Մեծամասմաբ տանն ենք անցկացնում, խաղում ենք ամբողջ բակով կամ էլ ծով ենք գնում: Ես անձամբ նախընտրում եմ բարեկամների կամ ընկերների հետ անցակցնել, որովհետև «Ինչքան շատ, այնքան լավ»»:

«Սա ինձ համար հնուց եկած շատ զվարճալի ծես է: Ամեն տարի տարբեր ձև ենք նշում տոնը ՝ և´ քաղաքում, և´ քաղաքից դուրս: Թե որտեղ այս տարի կնշենք դեռ պարզ չէ: Սա արդեն կախված է տրամադրությունից»,-նշեց Նվարդ Խաչատրյանը:

Բայց արի ու տես, որ ոչ բոլորն են տոնը գեղեցիկ համարում: Անկախ Հայաստանը տոնն անցկացնելու յուրահատուկ տեղ է գտել՝ «Վարդավառը մի բան է, որ ժողովուդրը ափըռ ցըփռ ջուր են նետում մեկ մեկու վրա: Վարդավառը մի բան է, որ տղաները ինադու ջուր են լցնում աղջիկների վրա, որ շորերը թափանցեն: Վարդավառը մի բան է, որ լուրջ աղջիկների եղբայրները «բազար» են անում նրանց հետ, ովքեր իրենց քույրիկների վրա ջուր են արել: Ես երևի այս տարի իմ Վարդավառը Ֆեյսբուքում անցկացնեմ»:

«Վարդավառի տոնը հազարամյակների պատմություն ունի: Այն հայերի ամենասիրված տոներից է: Նվիրված է սիրո և գեղեցկության աստվածուհի Աստղիկին: Վարդավառը կամ Քրիստոսի Պայծառակերպությունը Հայ Առաքելական Եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից է։ Տոնը նշվում է Սուրբ Զատիկից 98 օր հետո: Ջուր ցողելով իրականում մարդիկ պետք է ցույց տան, որ ընդունում են Աստծուն և պատրաստ են մեղսավոր աշխարհում մաքուր ապրել, քանի որ ջուրը խորհրդանշում է մաքրություն: Դրանով ցույց ենք տալիս, որ աշխատում ենք մաքուր ապրել, մեղքեր չենք գործում: Վարդավառի մասին մի գեղեցիկ տաղ է գրել 10-րդ դարի անվանի բանաստեղծ, փիլիսոփա Գրիգոր Նարեկացին: Այդ տոնը վերջին տարիներին էլ ավելի մեծ շուքով են նշում: Միակ բացասական կողմը դա մեքենաների ջրելն է, որի հետևանքով տեղի են ունենում բազմաթիվ ճանապարատրանսպորտային պատահարներ»,-տոնի դրական ու բացասական կողմերի մասին նման կարծիք հայտնեց Հայկ Դերզյանը:

Հ.Գ.  Տոնն անցկացնելու նախընտրելի եղանակներն, ինչպես տեսանք,  երկուսն են՝ անցկացնել տանը՝ խաղալով բակի ընկերների հետ կամ էլ ընկերների հետ քաղաքից դուրս գնալ  և նշել այնտեղ: Ինչ վերաբերում է ջրվելուն և ջրելուն, ապա Վարդավառի խորհուրդը շատերը տեսնում են մաքրագործման մեջ, ուստի դեմ չեն ջրվելուն:

Վարդուհի Ստեփանյան