Թուրքիայի հետ լավ հարաբերությունների համար Հայաստանը պետք է գին վճարի․ կա 4 նախապայման

Թուրքիայում սպասվում է նախագահական ընտրությունների երկրորդ փուլ. Էրդողանը չի հավաքել անհրաժեշտ 50 տոկոս ձայնը, մինչդեռ Էրդողանի ղեկավարած ուժը հաղթել է խորհրդարանական ընտրություններում։

Ի՞նչ հետեւանք կունենա Թուրքիայում տեղի ունեցող քաղաքական անցուցարձը հայ-թուրքական հարաբերությունների վրա, տարածաշրջանում կստեղծվի՞ արդյոք Հայաստանի համար նպաստավոր իրավիճակ՝ Թուրքիայում հնարավոր իշխանափոխության դեպքում։ Այս եւ այլ հարցերի շուրջ MediaHub-ը զրուցել է թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանի հետ։

-Պարոն Սաֆրաստան, ի՞նչ է այս պահին կատարվում Թուրքիայում։

-Սպասելի էր, որ խորհրդարանական ընտրություններում հաղթելու էր Էրդողանի կուսակցությունը եւ որ ընտրությունների երկրորդ փուլ տեղի կունենա։ Նախորդ ընտրությունների համեմատ այս անգամ Էրդողանը ավելի քիչ ձայն ստացավ՝ պայմանավորված Թուրքիայի տնտեսական ծանր դրությամբ, երկրաշարժով։

- Թուրքիայի նախագահական ընտրություններում երրորդ տեղը զբաղեցրած Սինան Օղանը խոստացել է ընտրությունների երկրորդ փուլի դեպքում աջակցել Քեմալ Քըլըչդարօղլուին, սա նշանակում է՝ ընդդիմության հաղթանա՞կ։

-Նա հայտարարել է, որ ձայները կտա Քըլըչդարօղլուին, եթե վերջինս հրաժարվի քրդամետ կուսակցությունից։ Այդ քրդամետ ուժը ավելի շատ ձայն է ստացել, քան Էրդողանը, դրա համար ընտրության առջեւ է դնում Քըլըչդարօղլուին։ Բացի այդ, սա տարբերակ է Էրդողանի հետ առեւտրի մեջ մտնելու։ Սինան Օьանը նպաստավոր պայմանների դեպքում կհայտարարի, որ միանում է Էրդողանին եւ դրա համար պաշտոն կստանա։

-Ընտրություններին մասնակցել է Թուրքիայի բնակչության մոտ 90 տոկոսը։ Արդյո՞ք սա աննախադեպ չէ Թուրքիայի պատմության մեջ, ինչո՞վ կպայմանավորեք ընտրություններին մասնակցության նման բարձր ցուցանիշը։

-Այո, սա մեծ թիվ է, Թուրքիայի պատմության մեջ աննախադեպ ընտրություններ էին։ Այս ընտրություններից է կախված և՛ երկրի ապագան, և՛ արտաքին քաղաքականությունը, և՛ ներքին։ Ինչպես տեսանք, Էրդողանն ունի առավելություն։

-Հայաստանի համար առավել շահավետ ո՞ր ուժի հաղթանակը կլիներ, և առհասարակ՝ այս ընտրություններն ի՞նչ ազդեցություն կունենան հայ-թուրքական հարաբերությունների վրա։

-Սխալ մոտեցում է, երբ ասում են, որ Էրդողանը ռուսական ազդեցության տակ է։ Էրդողանյան Թուրքիան Արեւմուտքի բաղկացուցիչ մասն է, ԱՄՆ-ի ռազմավարական դաշնակիցը, ՆԱՏՕ-ի անդամ։ Ռազմավարական առումով Թուրքիան միանշանակ Արեւմուտքի մաս է կազմում, պարզապես վերջին տարիներին մենք տեսնում ենք, որ համագործակցելով Ռուսաստանի հետ, փորձում է օգուտներ քաղել։ Էրդողանը կշարունակի իր քաղաքականությունը, այդ թվում նաեւ Հայաստանի նկատմամը՝ հանդես գալով Ադրբեջանի մաքսիմալիստական պահանջների կողմնակից, եւ կշարունակի Հայաստանի վրա ճնշում գործադրել, որ Հայաստանն ընդունի Ադրբեջանի պահանջները։

-Ինչո՞ւ պաշտոնական Անկարան ցավագին ընդունեց Երեւանում «Նեմեսիս» գործողության հերոսներին նվիրված հուշարձանի տեղադրումը եւ ինչո՞վ եք պայմանավորում թուրքական իշխանությունների միջամտությունը Հայաստանի ներքին գործերին՝ պահանջում են ապամոնտաժել հուշարձանը։

-Թուրքիայի համար Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորումը կարեւոր նշանակություն չունի։ Թուրքիան համոզված է, որ Հայաստանն ավելի է շահագրգռված հարաբերությունների կարգավորմամբ, քան իրենք, իսկ դրա համար Հայաստանը պետք է գին վճարի, իսկ այդ գինը այն 3 նախապայմաններն էին, որոնց ավելացավ նաեւ այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքը»։ Այդ նախապայմանները կան, Էրդողանը նաեւ պահանջներ է սկսել ներկայացնել եւ այս հռետորաբանությունը կշարունակվի։ «Նեմեսիսի» արձանի նկատմամբ Թուրքիայի այս մոտեցման պատճառն այն է, որ փորձում են ներազդել մեր պատմական հիշողության վրա։ Փորձում են մեր ժողովրդի հիշողությունը սրբագրել այնպես, ինչպես ձեռնտու է Թուրքիային։ Այն բոլոր բացասական հիշողությունները, որ կան իրենց հետ կապված, կամաց-կամաց փորձում են վերացնել՝ Հայաստանի վրա ճնշում գործադրելով, օդային տարածքը փակելով եւ այլն։