Երբեւէ իրականություն կդառնա՞ «Թուրանը»․ India Narrative

Դատելով թյուրքական աշխարհի մասին սոցցանցերում շրջանառվող հաղորդագրություններից՝ կարելի է ենթադրել, որ Եվրասիայի քարտեզը փոխվել է, եւ բազմաթիվ երկրների փոխարեն հայտնվել է մեկ միասնական երկիր՝ Թուրանը։ Սա, իհարկե, ֆանտաստիկայի ժանրից է, սակայն դեռ կենդանի է պանթյուրքիզմի մասին երազանքը, եւ այն աստիճանաբար կյանքի է կոչվում, գրում է India Narrative-ը։

«Անցած շաբաթ Սամարղանդում Թյուրքական պետությունների կազմակերպությունը բարձր մակարդակով առաջին հանդիպումն անցկացրեց։ Ներկա էին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը, Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաեւը, Ղրղըզստանի նախագահ Սադիր Ժապարովը, Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանը եւ Ուզբեկստանի նախագահ Շավքաթ Միրզիյոեւը։ Որպես դիտորդ պետությունների ղեկավարներ ներկա էին նաեւ Թուրքմենստանի եւ Հունգարիայի առաջնորդները։

Մինչդեռ նախկին խորհրդային հանրապետություները փորձում են հարթել տարածաշրջանային համագործակցությունը՝ ապահովելու կայունությունը, անվտանգությունն ու տնտեսական շահը, Թուրքիայի նկրտումները հասել են հետխորհրդային տարածք, որտեղ ցանկանում է ընդլայնել իր ազդեցությունը։

Նման համագործակցության առանցքը դարձավ ընդհանուր մշակութային եւ լեզվական ժառանգությունը։ Բեկումնային պահ դարձավ 2020 թվականին Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ պատերազմում Ադրբեջանի «հաղթանակը»։ Ադրբեջանը հաղթեց Թուրքիայի օգնությամբ։ Սա դիտարկվում է որպես թյուրքական համերաշխության եւ համագործակցության նշան։

Ղազախստանի նախկին նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաեւը, որը նույնպես մասնակցում էր հադիպմանը, հայտարարել է, թե «հայրենական պատերազմում» Ադրբեջանի հաղթանակը կարեւոր է ոչ միայն տարածաշրջանի, այլեւ թյուրքական աշխարհի համար։

«Ղարաբաղյան պատերազմում Ադրբեջանին հատկացված օգնության հետեւանքներն ամրապնդել են թյուրքական աշխարհը»,-թուրքական Hurriyet թերթում իր հոդվածում գրել է Թյուրքական խորհրդի գլխավոր քարտուղար Բաղդադ Ամրեեւը։

2021 թվականին կայացած հանդիպման ժամանակ կազմակերպությունը եւս մեկ առաջընթաց է գրանցել՝ կազմակերպությունը վերանվանելով Թյուրքական պետությունների կազմակերպությունը։ Ադրբեջանի «հաղթանակը» ուղի է հարթել այս տարի որպես դիտորդ գագաթաժողովին թուրք կիպրացիների մասնակցության համար։

«Հյուսիսային Կիպրոսի թուրքական հանրապետությունը որպես դիտորդ անդամ մասնակցել է հանդիպմանը»,-հայտարարել է Թուրքիայի արտգործնախարար Մեւլյութ Չավուշօղլուն։ Այսօր Թուրքիան միակ երկիրն է, որը ճանաչում է «Հյուսիսային Կիպրոսի թուրքական պետությունը»։

Եթե անցած տարի պատճառը Ադրբեջանի «հաղթանակն» էր, ապա այս տարի համագործակցությունն արագացել է ռուս-ուկրաինական կոնֆլիկտի պատճառով, քանի որ Կենտրոնական Ասիայի պետություններն այլընտրանքային տարբերակներ են փնտրում ՝ հաշվի առնելով Մոսկվայի գլխավորած ԵՏՄ-ի եւ ՀԱՊԿ-ի հապաղումը։

Դրա գումարվել է նաեւ տարածքայի ամբողջականության հարցը, որի վրա կենտրոնացած է, օրինակ, Ղազախստանը։ Նախագահ Տոկաեւը հատուկ ընդգծել է դա իր ելույթում։ Ղազախստանի համար, որն ընդհանուր սահման ունի Ռուսաստանի հետ, ռուսական նմանատիպ միջամտությա հեռանկարն անհնար չի թվում։ Միեւնույն ժամանակ, ինչպես Ուզբեկստանի, այնպես էլ Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի համար հետաքրքրություն են ներկայացնում տրանսպորտային միջանցքները։

Ռուսաստանի դեմ Արեւմուտքի պատժամիջոցների առնչությամբ այժմ կարեւոր են դառնում այլընտրանքային երթուղիները, որոնք չեն հատում Ռուսաստանի տարածքը։

Եվս մեկ զգալի քայլ է «Թյուրքական ներդրումային հիմնադրամի» ձեւավորումը։

Հնդկաստանը պետք է ուշադիր հետեւի այդ գործընթացներին։ Նա լավ հարաբերություններ ունի Ղազախստանի, Ղրղըզստանի եւ Ուզբեկստանի հետ, իսկ Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի հետ հարաբերությունները լարված են։ Թուրքիայի եւ Հնդկաստանի դաշնակիցների միջեւ պաշտպանական սերտ համագործակցությունը կարող է խախտել հավասարակշռությունը։ Մյուս կողմից, պանթյուրքիզմը կարող է պաիսլամիզմի համար հակաթույն լինել, որը Թուրքիան վերջին շրջանում ձգտում է արտահանել»,-գրում է պարբերականը։