Պուշկինի և Գրիբայեդովի «հանդիպումը»

Այսօր լրացավ ռուս մեծանուն գրող Գրիբայեդովի մահվան 187-րդ տարին:
Ռուս մեծանուն գրող Ալեքսանդր Սերգևիչ Պուշկինն իր կարճ կյանքի ընթացքում կատարել է բազմաթիվ ճանապարհորդություններ: Այդ ճանապարհորդություններից յուրաքանչյուրն առանձին պատմություն է, բայց Պուշկինի համար ամեննշանակալի ու երևելի ճանապարհորդությունը եղավ 1829 թ., երբ նա Էրզրում էր գնում, այդ ճանապարհորդության ընթացքում, Մոսկվայից սկսած, Պուշկինն անցել էր 5200 կմ, հետագայում գրողն այդ ճանապարհորդությունը նկարագրեց «Ճանապարհորդություն դեպի Արզրում» վերնագրի ներքո: Բայց այդ երկար ճանապարհը ուղղակի կմնար ճանապարհ, և ոչ բոլորին հետաքրքիր, եթե Պուշկինն անակնկալ «չհանդիպեր» ռուսական գրականության ճարտարապետներից մեկին՝ Ալեքսանդր Գրիբայեդովին:
Դվալի (այժմ` Պուշկինի) լեռնանցքում, Պուշկինը հանդիպում է եզ լծած մի հասարակ սայլի,նրանք Պարսկաստանից էին գալիս,Պուշկինը դիմում է նրանց և հարցնում՝ «Որտեղի՞ց եք գալիս», պատասխանը լինում Է՝ «Թեհրանից»։— «Ի՞նչ եք տանում»։ «Գրիբայեդին»:

**********************************************************************************
Թուրքմենչայի պայմանագրի կնքումից մեկ տարի անց, 1829թ., վախենալով Պարսկաստանում ռուսական ազդեցությունից, պարսկական իշխանությունների հրահրմամբ խառնամբոխը հարձակվում է դեսպանատան վրա, և սպանում դեսպանատան աշխատակիցներին ու դեսպանին...այդ ժամանակ Պարսկաստանում Ռուսաստանի դեսպանը Գրիբայեդովն էր...ոճիրը կատարվեց փետրվարի 11-ին:

Նա դեսպան էր նշանակվել 1828թ Թուրքմենչայի պայմանագրի կնքումից հետո, ավելին՝ նա մասնակցել էր պայմանագրի կնքմանը: Թուրքմենչայի պայմանագրի 15-րդ կետով, որը մտցվել է Գրիբոյեդովի ջանքերով, պարսկահայերին թույլատրվել է վերադառնալ հայրենիք: 50 հզ. պարսկահայեր, ըստ այդ պայմանագրի, ներգաղթել են Հայաստան:
Իր հայամետ գործունեության համար, 1975թ. Երևանում կանգնեցվեց Գրիբայեդովի արձանը: Արձանի հեղինակն էր՝ Հովհաննես Բեջանյանը:

Հիշատակդ վա՛ռ, Գրիբայեդո՛վ:

Գևորգ Գյուլումյան. ֆեյսբուք: