Ռուս-թուրքական հակասությունների պայմաններում մենք ավելի զգոն պետք է լինենք

Չորս օր արդեն անցել է, ինչ Թուրքիան, մեղադրելով ռուսական Սու-24 ռմբակոծիչին իր սահմանը խախտելու մեջ, ոչնչացրեց այն: Այս քայլն աննախադեպ լարվածություն առաջ բերեց ռուս-թուրքական հարաբերություններում: Սակայն, այս պարագայում, խնդիրը ոչ այնքան Անկարայի քայլի իրավական հիմնավորման, որքան միջադեպի նկատմամբ ռազմական ոչնչացման որոշում կայացնելու մեջ է:

Թուրքիայի նման քայլին հետևեցին ամենատարբեր մեկնաբանություններ ու փոխադարձ մեղադրանքներ: Սկզբում թուրքերը նշեցին, թե իրենց այդ քայլն ուղղված է եղել Թուրքիայի ազգային անվտանգության ապահովմանը, ապա հստակեցրեցին, թե նախ «օդաչուներին զգուշացրել են, հետո միայն քայլեր ձեռնարկել»: Հետո սկսեցին արդարանալ, թե «չեն իմացել՝ ում ինքնաթիռն է։ Եթե իմանային, որ ռուսական է, այլ կերպ կվարվեին»: Ապա ավելացրին, թե «չեն ցանկանում վատացնել հարաբերությունները ՌԴ-ի հետ»՝ միաժամանակ նշելով, որ «միջադեպի համար ներողություն չեն խնդրի, հակառակը՝ ռուսական կողմը պետք է նման քայլ անի»՝ ընդգծելով, որ եթե «նման քայլը կրկնվի, ապա իրենք նույն կերպ կվարվեն»: Վերջում հավելեցին, թե «ռուսական C-400-ի տեղակայումը և դրանց հնարավոր գործարկումը թուրքական ինքաթիռների դեմ կհանգեցնի ռազմական պատասխանի»: Մի խոսքով, բավական հակասական, զգացմունքային ու թշնամական հռետորաբանություն գործածվեց:

ՌԴ-ն, իր հերթին, բավական զուսպ, սառը, չոր, սակայն միաժամանակ սուր արձագանքեց իրավիճակին (այդ թվում գործնական՝ ռազմական տիրույթում)՝ միաժամանակ իր դիրքորոշման մեջ հնարավորություն տալով Թուրքիային «ներողություն խնդրելու, փոխհատուցելու միջոցով» հարթել իրավիճակը, որը, սակայն, հրապարակային քաղաքականության տեսանկյունից որևէ կերպ շահեկան չէր Անկարայի համար:

Ձևավորված իրավիճակում ՆԱՏՕ-ն իր կանոնադրությունից բխող հիմքերով հայտարարեց, թե աջակցում է Թուրքիային՝ միաժամանակ գիտակցելով դրա քաղաքական նշանակությունը և հասկանալով, որ դա կարող է հանգեցնել Դաշինք-ՌԴ հարաբերությունների ծայրահեղ սրմանը: Մինչդեռ ՆԱՏՕ-ի «միջանցքներում» թուրքական դիրքորոշումը հատկապես բացասական արձագանք ստացավ, քանի որ անդամ երկրներից շատերը լավ գիտակցում էին, որ Անկարայի վարքն արկածախնդրային է, ուստի նա փորձում է Դաշինքի միջոցով իր կարգավիճակը փոխել ու ռեգիոնում ՌԴ ակտիվացման ներքո իր համար շահեկան իրավիճակ ստեղծել: Սա, բնականաբար, մի կողմից շահեկան, իսկ մեկ այլ կողմից՝ ամենևին շահեկան չէր Դաշինքի համար:

Այս իրավիճակում մեզ համար խնդիրն այլ է: Ձևավորվել է մի իրավիճակ, երբ Հվ. Կովկասում մենք, դաշնակցելով ՌԴ-ի հետ, ռազմական կոնֆլիկտ ունենք ՌԴ-ի հետ կարծես լուրջ խնդիրներ ունեցող Թուրքիայի դաշնակից Ադրբեջանի հետ: Իսկ դա նշանակում է, որ ՌԴ-ն ու Թուրքիան իրենց հակադրության ուղղակի տիրույթները կարող են փոխարինել երկրորդային դաշտերով՝ փորձելով հակամարտել դաշնակիցների հարթությունում: Որպես դրան ուղղված քայլ՝ մի կողմից կարող էր դիտվել ցեղասպանության «գործոն»-ի շահարկումը, ինչ-որ պատմական պայմանագրերի վերանայման հարցերը, մյուս կողմից Մ.Չավուշօղլուի կողմից «Ադրբեջանի հողերի օկուպացիան ամեն գնով վերացնելու» հայտարարությունը:

Առկա վիճակում հասկանալով ու գիտակցելով անվտանգության մեր օրակարգին ուղղված մարտահրավերները՝ մենք առավել զգոն պետք է լինենք պատմական փաստաթղթերի մերօրյա վերանայման կոչերի նկատմամբ, ինչպես նաև պետք է առավել արդյունավետ ու ինտենսիվ աշխատենք ՀՀ ռազմական անվտանգության ու գործընկերների հետ ռազմական համագործակցության տիրույթներում, քանզի ներկա աշխարհում պետության անվտանգության ապահովման միակ գործուն միջոցը սեփական զինված ուժերն են:

Ալեն Ղևոնդյան, Ֆեյսբուք։