Երեւանը հանգիստ շունչ քաշեց

1920 թ. սեպտեմբերին սկսվեց քեմալականների հարձակումը Հայաստանի վրա: Հայկական զորքն անցավ պաշտպանական մարտերի: Հոկտեմբերի կեսերին կատաղի կռիվներ տեղի ունեցան Սուրմալուի ճակատում:

Թուրքական բանակին մեծապես աջակցում էր Հայաստանի թրքությունը, որը Երեւանի թքի տակ դիմել էր բացահայտ զինված ապստամբության: Զանգիբասարի թաթարները փակում էին ճանապարհները, ոչնչացնում ճակատ մեկնող հայ զինվորներին, խափանում զենքի ու պարենի մատակարարումը բանակին: Դրությունն օրհասական էր: Թրքական զորամասերն ամեն կերպ փորձում էին մոտենալ Արաքսին, անցնել գետն ու արագ գրոհով մտնել Երեւան: Հայ զինվորներն ու սպաները ցույց էին տալիս հերոսության փայլուն օրինակներ: Ի տարբերություն Կարսի ճակատի, այստեղ խուճապ ասվածն ընդհանրապես գոյություն չուներ: Դրոն ու նրա օգնական Սուրենը (Կուռո Թարխանյան` ՀՀ նախավերջին սպարապետը) չէին էլ մտածում նահանջի մասին:

Հոկտեմբերի 24-ին Սուրմալուի ճակատում արյունահեղ կռիվներն սկսվեցին նոր ուժգնությամբ: Պարզվեց, որ թաթարները փակել են Մարգարայի խճուղին եւ պատրաստվում են թիկունքից գրոհել հայկական բանակի վրա: Դրոյի հրամանով Քանաքեռից բեռնատար ինքնաշարժերով Մարգարա շտապեց Կուռո Թարխանյանը: Առանց երկար մտածելու, նա զինվորներին տեղավորեց ինքնաշարժերի վրա, ինքը նստեց առաջին մեքենայի վարորդի մոտ եւ չորս ինքնաշարժերը, իրարից հիսուն քայլ հեռավորություն վրա, արագությամբ մոտեցան ճանապարհին դիրքավորված թաթարների դիրքերին` միաժամանակ արագահարվածներից ուժգին կրակ բացելով նրանց ուղղությամբ: Հարվածն այնքան անսպասելի էր, որ թաթարները դուրս գալով խրամատներից եւ թողնելով իրենց զոհերին ու վիրավորներին՝ խուճապահար փախուստի դիմեցին: Տալով ութ վիրավոր ու մեկ զոհ՝ Կուռոն ճեղքեց թշնամու շղթան, օգնության հասավ օրհասական դիմադրություն ցույց տվող Դալիգդաշին եւ, ավելին, գրավեց հակառակորդի մի շարք ամրություններ:

Երկու օր անց թուրքերն անցան հակահարձակման: Արարատ լեռան փեշերին՝ Դալիգդաշի դիրքերում, ուր պաշտպանությունն ստանձնել էր զորավար Սուրենը, զինվորների ու սպաների շուրջ 50 %-ը զոհվեց, բայց ոչ-ոք չնահանջեց: «Տղե՛րք, Մասիսը թուրքին չենք թողնելու, դեռ առաջ ենք գնալու»,_ զինվորներին ոգեւորում էր զորավարը:

Երեւանը, որ օրեր շարունակ ապրում էր Սուրմալուից հասնող թնդանոթների որոտի տակ եւ սարսափահար սպասում ճակատամարտի ելքին, հանգիստ շունչ քաշեց: Թուրքերն այլեւս Սուրմալուի ճակատում կենդանության նշույլներ ցույց չտվեցին:
Ցավոք, իրադարձությունները Կարսի ճակատում կանխորոշեցին հայ-թրքական պատերազմի ելքը: Կարսն իր Դրոն ու Կուռոն չունեցավ:

ՀԳ - 1921 թ. փետրվարին Կուռո Թարխանյանը Հայրենիքի Փրկության կոմիտեի կողմից հռչակվեց հայկական զինված ուժերի ընդհանուր հրամանատար՝ Հայոց սպարապետ: Հերոսը մահացել ու թաղվել է Ռումինիայի մայրաքաղաք Բուխարեստում: Տեսնես մեկն այսօր այցելու՞մ է նրա շիրիմին:

Հայե'ր, գիտե՞ք, որ.ֆեյսբուք